Λεμονιά Ντούμα: Μήλος με τον ΕΠΟΣ Φυλής
ΜΗΛΟΣ. ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΣΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΑΦΡΟΔΙΤΗΣ
30-4 εως 4-5 του 2014 με τον ΕΠΟΣ-ΦΥΛΗΣ
Στην πανέμορφη Μήλο, στο νησί της παγκοσμίως γνωστής Αφροδίτης, βρεθήκαμε την φετινή Πρωτομαγιά, με τον ΕΠΟΣ-ΦΥΛΗΣ, για 4μερο καθαρισμό μονοπατιών, πεζοπορίες, πολιτιστικά δρώμενα και κολύμπια…
Η Μήλος είναι εξολοκλήρου ηφαιστειακό νησί, του ενεργού τόξου του νοτίου Αιγαίου, του οποίου η ηφαιστειότητα άρχισε πριν από 3 εκατ. χρόνια και σταμάτησε πριν από 90.000χιλ. χρόνια.
Στο νησί υπάρχουν δυο μεγάλα σβησμένα ηφαίστεια, το ηφαίστειο της Φυριπλάκας, με εντυπωσιακό κρατήρα και του Τράχηλα.
Σ’ αυτήν την μακραίωνη… ηφαιστειακή δραστηριότητα, οφείλει η Μήλος όλα αυτά που την καθιστούν μοναδική και αξιοζήλευτη… στην πολυνησία του Αιγαίου.
Και αυτά είναι: ο έντονος διαμελισμό της και το εκπληκτικό ορεινό ανάγλυφο, με τους ηφαιστειακούς «δόμους», όπως είναι το Κάστρο της Χώρας και ο Προφήτης Ηλίας, η ψηλότερη κορυφή του νησιού.
Η καταπληκτική και άκρως ιδιάζουσα ακτογραμμή της, με δαντελωτά ακρογιάλια και μαγευτικές παραλίες, με ενάλια σπήλαια, εξαιρετικού κάλους, απ’ τα ωραιότερα στην χώρα μας, όπως αυτά του Παπάφραγκα, του Κλέφτικου και η Σμαραγδένια Σπηλιά.
Το σεληνιακό τοπίο με τους εντυπωσιακούς λευκούς ηφαιστειακούς βράχους στο Σαρακίνικο, που σου κόβουν την ανάσα…
Τα γρανιτένια κατακόρυφα βράχια στο Βάνι, τα πολύχρωμα πετρώματα και ο ορυκτός πλούτος( οψιδιανός, θείο, περλίτης, καολίνης μπεντονίτης, μαγγάνιο, ποζολάνη κ.α.), όπου στηριζόταν ανέκαθεν η οικονομία του τόπου.
Οι θερμές ιαματικές πηγές και οι ατμίδες (ανοίγματα στην επιφάνεια της γης, απ’ τις οποίες εκλύονται αέρια) και τα εύφορα εδάφη.
Στο κέντρο του νησιού σχηματίζεται ο όρμος της Μήλου, που αποτελεί ένα απ’ τα μεγαλύτερα και ασφαλέστερα λιμάνια της Μεσογείου. Εδώ βρίσκεται το επίνειο του Αδάμαντα, ασφαλές και απάνεμο λιμάνι.
Δεν είναι λοιπόν τυχαίο, που η Μήλος ένα τόσο μικρό νησί, ήταν ένα απ’ τα πρώτα νησιά των Κυκλάδων που κατοικήθηκε και εμπορεύονταν τον Οψιδιανό, σ’ όλο το Αιγαίο για οχτώ χιλιετίες και ανέπτυξε εξαιρετικό πολιτισμό.
Το όνομά της, σύμφωνα με τον μύθο, το οφείλει στον πρώτο οικιστή της τον Μήλο, γιός κυπριακής βασιλικής οικογένειας, που η θεά Aφροδίτη έστειλε να οικήσει το νησί. Αυτός από ευγνωμοσύνη, μετέφερε και την λατρεία της αγαπημένης του θεάς στο νησί.
Άλλη πιθανή προέλευση του ονόματος, είναι από τον καρπό μήλου, που εικονίζεται σε νομίσματα της Μήλου.
Η Μήλος περιτριγυρίζεται από νησάκια και βραχονησίδες. Αυτά είναι οι «Αρκούδες», το σήμα κατατεθέν του νησιού… οι Ακραδιές, τα «γλαρονήσια», ο «Καλόγερος», η «Πολύαιγος», ο «Αγ. Γεώργιος», το «Πηλονήσι», η «Αντίμηλος» και το «Παξιμάδι».
Η Μήλος, πέρασμα για την Σμύρνη και την Κωνσταντινούπολη με το λιμάνι της μέσα στον μεγάλο φυσικό όρμο και τις βραχώδεις και σπηλαιώδεις ακτές της, υπήρξε αραξοβόλι και ορμητήριο πειρατών, ντόπιων και ξένων, κατά τον 17ο και 18ο αιώνα. Δεν δόθηκαν τυχαία τα ονόματα Κλέφτικο και Σαρακίνικο, στις πιο απρόσιτες και σπηλαιώδεις ακτές της!….Φοβεροί πειρατές, όπως ο Μανέτας, Αρμακόλας κ. α, είχαν εδώ τα κρυσφύγετά τους.
Φτάσαμε κατά τις δέκα η ώρα στο λιμάνι του νησιού και τακτοποιηθήκαμε γρήγορα σε νοικιαζόμενα δωμάτια, προσφορά κατοίκων, που ασχολούνται με τον τουρισμό. Η μετακίνησή μας προς και από το νησί, ήταν επίσης δωρεά του δήμου!…
Και δεν ήταν μόνο αυτά… Τοπικοί φορείς του νησιού, όπως ο φούρνος «Μουράτος», φρόντιζε για το πρωϊνό μας σάντουϊτς και κάποια εστιατόρια μας παρείχαν καθημερινά, ένα γεύμα, με παραδοσιακά τοπικά εδέσματα, τις «λαδένες», «τυρένες», «ελιένες»…
Και το κορυφαίο… και μη αναμενόμενο… ήταν, η προσφορά από επιχειρηματία, μιας ντουζίνας Ι.Χ αυτοκινήτων για τις μετακινήσεις μας στο νησί… με δική μας βενζίνη βέβαια…
Αυτό δεν έχει ξαναγίνει στα εθελοντικά χρονικά… του ΕΠΟΣ-ΦΥΛΗΣ μέχρι σήμερα… Το πολύ… να μας παραχωρούσαν ένα η δυο δωμάτια… άντε και μερικά υπαίθρια ντούζ, συνήθως με κρύο νερό και κάποιο φορτηγό η αγροτικά, συνήθως σαραβαλιασμένα… για τις μετακινήσεις μας… Εύγε!…σας Μηλιοί για την τόση περιποίηση!..Δεν θα σας ξεχάσουμε ποτέ…
Αλλά και η οργάνωση της όλης εθελοντικής προσπάθειας, εκ μέρους των φορέων του συλλόγου, υπήρξε κατά την γνώμη μου άψογη… καλύτερη δεν θα μπορούσε να γίνει…
Η σύνθεση των ομάδων εκπληκτική!…παλιοί και νέοι εθελοντές και ο καθένας εκεί που θα απέδιδε καλύτερα και το αποτέλεσμα της προσπάθειας άκρως ικανοποιητικό!..
Πολλά βραβεία αξίζουν οι πέντε αρχηγοί μας, Πόπη, Λήδα, Δρόσος, Ανδρέας και Μιχάλης αλλά και όλοι οι εθελοντές, που έδωσαν και αυτοί τον καλύτερο εαυτό τους!..
Ήμασταν 45 εθελοντές, που χωριστήκαμε σε 5 ομάδες των 9 ατόμων και ανήμερα Πρωτομαγιάς… «πιάσαμε» τον Μάη… στα κλειστά μονοπάτια της Μήλου…
Μαζί μας στα μονοπάτια εργάστηκαν εθελοντές από την Τήνο, Κίμωλο και Μήλο.
Πρωί της Πέμπτης, και το κονβόϊ των Ι.Χ των εθελοντών διέσχιζε τον θεαματικό και γαλήνιο όρμο του Αδάμαντα και στο ύψος της Αχιβαδόλιμνης, άρχισε να ανηφορίζει προς το μοναστήρι του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου και τη θέση «Πλατόραχες» που ήταν ο προορισμός μας.
Εδώ καθαρίσαμε το μονοπάτι που βγάζει στο Κλέφτικο η θαλασσινά Μετέωρα, σ’ ένα μέρος ιδιαίτερου, εκπληκτικού θα έλεγα φυσικού κάλλους. Πρόκειται για μοναδικούς σε όγκο και σχήματα, βράχους μέσα στη θάλασσα, που στην βάση τους έχουν διανοιχτεί στοές και σπήλαια. Κάποιοι τολμηροί… εδώ έκαναν το πρώτο «παγωμένο»… μπάνιο τους…
Το μεσημέρι μας προσφέρθηκε πλουσιοπάροχο γεύμα, στο κυνηγετικό περίπτερο της περιοχής, από μέλη του ομώνυμου συλλόγου, που μας περιποιήθηκαν δεόντως…. και τους ευχαριστούμε πολύ…
Ακολούθησε επίσκεψη στο μοναστήρι του Αγ. Ιωάννη του Σιδεριανού, που είναι μετόχι της Μονής της Πάτμου.
Είναι ένα τεράστιο μοναστηριακό συγκρότημα με πολλά κελιά και μεγάλη ιστορία. Το όνομα του το οφείλει σε θαυματουργικό γεγονός που έλαβε χώρα, στην εποχή της πειρατοκρατίας, στο πανηγύρι του Αγ. στις 26 Σεπτεμβρίου, όπου πειρατές επιτέθηκαν στο μοναστήρι και οι κάτοικοι έντρομοι κλείστηκαν στο καθολικό και παρακάλεσαν θερμά τον Άγιο να «σιδερώσει» την πόρτα, όπως και έγινε…
Στη συνέχεια κατευθυνθήκαμε στην περιοχή Αγ. Παντελεήμονα, για μια βόλτα στους μοναδικούς καταρράχτες της Μήλου, δίπλα σε αιωνόβια πλατάνια και τεράστια αγριοκυπάρισσα, από τα οποίοι οι αρχαίοι μηλιοί έφτιαχναν τα γερά σκαριά τους.
Το ίδιο βράδυ ακολούθησε «τσιπουροκατάνυξη» σε ουζερί στον Τριοβασσάλο.
Την επόμενη μέρα καθαρίσαμε το πολύ όμορφο, πλακόστρωτο μονοπάτι από Πλάκα μέχρι την παραλία Πλάθιενα και τις πιο νόστιμες «λαδένες και τυρένες» τις φάγαμε στην εκπληκτική αυλή ενός παραδοσιακού ζαχαροπλαστείου της Πλάκας.
Το απόγευμα, με ναυλωμένο σκάφος απ’ τον δήμο και ξεναγό τον λαλίστατο και με πολύ χιούμορ Μιχάλη Κυρίτση, που ήταν μαζί μας όλες τις μέρες, κάναμε τον περίπλου του όρμου της Μήλου και θαυμάσαμε από κοντά τα πολύχρωμα «σύρματα»(βαρκόσπιτα) στο Κλήμα, τις περίφημες «Αρκούδες», τις Ακραδιές , την Αντίμηλο, τα κατακόρυφα γρανιτένια βράχια στο Βάνι και τα εγκαταλειμμένα ορυχεία μαγγανίου.
Κάποιοι τολμηροί έκαναν το δεύτερο «ψυχρολουσιακό ) μπάνιο σε ειδυλλιακή ερημική παραλία του όρμου.
Εν συνεχεία επισκεφτήκαμε το ορυκτολογικό μουσείο στον Αδάμαντα και είδαμε από κοντά τι είναι ο περλίτης, ο μπεντονίτης, ο περίφημος οψιδιανός και άλλα ηφαιστειογενή πετρώματα και πόσο σκληρή δουλειά είναι η εξόρυξη…
Το βράδυ, μας παρατέθηκε δείπνο από τον δήμο, στο γερμανικό καταφύγιο που έκλεισε με πολύ χορό… και τραγούδια…
Η Μήλος, λόγω της στρατηγικής θέσης της στο νότιο Αιγαίο, καταλήφθηκε απ’ τους γερμανούς και οχυρώθηκε πολύ καλά, εν όψει της κατάληψης της Κρήτης.
Ένα απ’ αυτά τα οχυρά είναι και το υπόσκαφο τεράστιο καταφύγιο στον Αδάμαντα, που ανοίχτηκε πρόσφατα και χρησιμοποιείται για συναυλίες, εκθέσεις ζωγραφικής και άλλα πολιτιστικά δρώμενα και ως υδραγωγείο της πόλης.
Το Σάββατο «περιποιηθήκαμε»… τα σημαντικά πλακόστρωτα μονοπάτια που συνδέουν την Πλάκα με την αρχαία πρωτεύουσα της Μήλου, ως τη θέση «Βαφτηστήριο» και απ’ εκεί ως τον Αγ. Νικόλαο και την παρακείμενη παραλία.
Τα μέλη μιας ομάδας, αυτή τη μέρα, είχαν την τύχη να ιδούν από κοντά… μια οχιά, ενδημικό ερπετό της Μήλου και Κιμώλου, και η ομάδα του Μιχάλη να δούμε αυγά οχιάς, τα οποία δυστυχώς έσπασαν στην προσπάθεια του Μιχάλη να τα βγάλει απ’ τις πέτρες.
Στην περιοχή αυτή αφθονούσε και η «αψινθιά», ένα θαμνώδες φυτό με αργυρόχρωμα φύλλα, κίτρινο λουλουδάκι και μια ιδιάζουσα μυρωδιά, που προσωπικά το έβλεπα για πρώτη φορά στην ζωή μου.
Ο Μιχάλης το αναγνώρισε αμέσως, καθώς έχει εντρυφύσει στην Βοτανολογία… και μας εξήγησε πως από την απόσταξη του λαδιού αυτού του φυτού, παράγεται ένα αλκοολούχο δυνατό ποτό, με υψηλή περιεκτικότητα σε οινόπνευμα, γύρω στο 80%, που προκαλεί εθισμό, παραισθήσεις και σχιζοφρένεια και είναι απαγορευμένο σε πολλές χώρες.
Μετά την εργασία μας, το κονβόϊ των Ι.Χ, πήρε τον δρόμο για την Φυλακωπή, την μινωϊκή και μυκηναϊκή πρωτεύουσα του νησιού, στο βόρειο μέρος του νησιού, για περιήγηση και πεζοπορία στην πιο εντυπωσιακή διαδρομή του νησιού: Φυλακωπή –Παπάφραγκας-Πάχαινα-Άγ. Κωνσταντίνος- Μύτακας- Σαρακίνικο-Μαντράκια.
Σ’ αυτήν την πεζοπορία είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε τους εντυπωσιακούς γεωλογικούς σχηματισμούς, τόσο στα ενάλια σπήλαια του Παπάφραγκα, όσο και στο κατάλευκο, σεληνιακό τοπίο του Σαρακίνικου, καθώς το μονοπάτι ελίσσεται πάνω στο μοναδικό γεωφυσικό ανάγλυφο του νησιού και διασχίζει αμμώδεις παραλίες, βράχια, τόφους, χάσματα και μικρούς οικισμούς σε γραφικούς όρμους, με κορυφαίο τον όρμο στα Μαντράκια, που είναι σαν ζωγραφιά… με τα πολύχρωμα «σύρματα», όπου και καταλήξαμε.
Ήταν μια μοναδική εμπειρία που άξιζε τον κόπο…
Το βράδυ προσφέρθηκε πλουσιοπάροχο δείπνο στους εθελοντές, από τον δήμο, σε όμορφο χώρο, όπου ο δήμαρχος τους απένειμε τα αναμνηστικά διπλώματα, για την συμβολή τους στον καθαρισμό των μονοπατιών, συνοδευόμενο από ένα συμβολικό δωράκι!. Ένα βαζάκι με το παραδοσιακό γλυκό του κουταλιού, «κουφέτο». Αυτό γίνεται από την τοπική λευκή κολοκύθα, μέλι και καβουρντισμένα αμύγδαλα και είναι εξαιρετικό… Το φαγοπότι… όπως συνηθίζεται σ’ αυτές τις περιπτώσεις, ακολούθησαν τρελοί χοροί και ξεφαντώματα… που κράτησαν… ως τα μεσάνυχτα…
Την Κυριακή το πρωί ξεναγηθήκαμε στην πρωτεύουσα του νησιού, των κλασικών χρόνων, που βρίσκεται σε εξέχουσα θέση, ανάμεσα Τρυπητής και Κλήματος, με δυο ακροπόλεις, ναούς, αγορά, γυμνάσιο και αρχαίο θέατρο 7.000 θέσεων και περιβάλλονταν από τείχος με κυκλώπειους δόμους, ορατό σε κάποια σημεία.
Από την Τρυπητή πήραμε το μονοπάτι για επίσκεψη στις «κατακόμβες», εντυπωσιακά νεκροταφεία των πρωτοχριστιανικών χρόνων, συνεχίσαμε κατάβαση στον παραλιακό οικισμό του Κλήματος με τα γραφικά «σύρματα», ανηφορίσαμε προς το αρχαίο θέατρο και τη θέση «Βαφτηστήριο».
Εδώ είναι ορατό ένα υπαίθριο πρωτοχριστιανικό βαφτηστήριο και απ’ εδώ πήραμε το μονοπάτι για τον Προφ. Ηλία, μια απ’ τις ακροπόλεις του νησιού. Το εκκλησάκι είναι κτισμένο σε ερείπια αρχαίου ναού, πιθανόν του Απόλλωνα και η θέα τριγύρω καταπληκτική…
Ακολούθησε ξενάγηση στο αρχαιολογικό μουσείο, που βρίσκεται στην Πλάκα, σε νεοκλασικό του Τσίλλερ, με αξιόλογα εκθέματα όλων των εποχών. Μόλις μπαίνεις στο μουσείο βλέπεις ένα αντίγραφο του ανεπανάληπτου γλυπτού της Αφροδίτης της Μήλου, καθώς το αυθεντικό κοσμεί το μουσείο του Λούβρου… αφού «αρπάχτηκε»… από γάλους πειρατές, πριν δυο αιώνες περίπου, την εποχή που ντόπιοι και ξένοι πειρατές, «αλώνιζαν»… το Αιγαίο και την Μεσόγειο και δεν άρπαζαν μόνο χρυσάφι… αλλά και πολιτιστικούς θησαυρούς για να γεμίσουν τα αρχαιολογικά τους μουσεία, καθώς δεν είχαν τίποτα δικό τους να βάλουν μέσα… Τι κρίμα!…
Και κατά το μεσημέρι πήραμε το καράβι της επιστροφής μας, στον Πειραιά, προς μεγάλη μας λύπη… που τελείωσε μια ακόμα εξόρμηση στα εξωτικά νησιά του πολύπαθου… Αιγαίου μας.