Στην ανατολή δύει η λογική. Στην ανατολή δύουν οι γυναίκες

Στην Ανατολή δύει η λογική

Στην Ανατολή δύουν οι γυναίκες

Όταν ξεκίνησα γι αυτό το ταξίδι είχα ένα σωρό μύθους στο κεφάλι μου. Ο ένας η περίφημη Ανατολή και τα μυστηριώδη βάθη της που ποτέ δεν ακουμπήσαμε–Anadoluτη λένε στα τούρκικα. Στο αεροπλάνο στη διαδρομή Κωνσταντινούπολη- Ερζουρούμ καθόμουν με ένα ζευγάρι τούρκων μεταναστών στη Βιέννη- το αγόρι από το Ερζουρούμ, το κορίτσι γεννημένο εκεί, μετανάστρια δεύτερης γενιάς. Πιάσαμε εύκολα την κουβέντα. Ακόμα δεν είμαι σίγουρη  γιατί αλλά –σε αντίθεση με την ελληνική επιφυλακτικότητα- όλοι οι Τούρκοι ενθουσιάζονται μόλις δουν έλληνα. Πήγαιναν διακοπές στα πεθερικά, μου είπε το κορίτσι. Τη νοσταλγείτε την πατρίδα; Θα θέλατε να γυρίσετε εδώ; τους ρώτησα. Έπεσε μια αμήχανη σιωπή. Κοιτάχτηκαν και μου απάντησαν με δαγκωμένα αγγλικά, όχι γιατί δεν ήξεραν τη γλώσσα αλλά γιατί δεν ήξεραν τι να πουν. Το προσπέρασα. Τους ρώτησα τι μας συμβουλεύουν να κάνουμε στο Ερζουρούμ. Να φάτε cagkebap μου είπαν μ΄ένα στόμα χαμογελώντας πρώτη φορά με ενθουσιασμό. Τίποτε άλλο; Επέμεινα εγώ. Τίποτε άλλο. Σήκωσαν τους ώμους και ετοιμάστηκαν για την προσγείωση.

Όταν το αεροσκάφος προσγειώθηκε στο Ερζουρούμ προσγειώθηκα κι εγώ. Η πόλη, μυθική στη φαντασία μου ως πατρίδα των Σελτζούκων και τόπος της εθνοσυνέλευσης που ανέδειξε τον Κεμάλ σε πατέρα της νέας Τουρκίας, η πόλη μήλο της έριδας ρώσων και τούρκων, είναι μια φυλακή για τις γυναίκες χτισμένη στα 1900 μέτρα. Άχαρα σπίτια, λίγοι και λοξοί δρόμοι, απίστευτο κρύο το χειμώνα και ανυπόφορη ζέστη το καλοκαίρι. Άνυδρος τόπος.  Δεν μου κάνει εντύπωση που οι Αμερικάνοι της νατοϊκής βάσης την αποκαλούσαν Therock. Το μόνο που βλέπεις είναι τζαμιά, πολλά τζαμιά  από τα οποία έβγαιναν οι ελάχιστες γυναίκες που συναντήσαμε. Όλες ντυμένες την μαύρη στολή που τις κάνει αόρατες. Ο ιμάμης καλεί τους πιστούς να προσευχηθούν 6 φορές  ημέρα και νύχτα -και φωνάζει, δεν αστειεύεται. Όπως δεν αστειευόταν και ο υπεύθυνος στο Ουλού τζαμί που παρόλο που το επισκεφτήκαμε ενδεδυμένοι ευπρεπέστατα σύμφωνα με τις οδηγίες του οδηγού μας του Γιάννη, μας έριχνε συνεχώς μαντήλες τσεκάροντας σαν γεράκι τα σημεία που κατά τη γνώμη του ήταν εκτεθειμένα και σέξι: το μαλλί μιας κοπέλας λ.χ.  ή τον αστράγαλο μιας άλλης. Αγχώθηκα. Πως θα αντέξει η καημένη η βιεννέζα όλο το μήνα κλεισμένη στο σπίτι της πεθεράς της; Μόνο ο Αλλάχ το ξέρει. Ίσως τρώγοντας νυχθημερόν το τοπικό κεμπάπ που πράγματι ήταν άπαιχτο. Ζουμερό, μαριναρισμένο για ώρες σε γιαούρτι, πιπέρι και τριμμένα κρεμμύδια και μετά ψημένο στη θράκα, σερβίρεται συνοδευμένο με τρυφερή δαντελένια πιτούλα. Άριστα 10! Πώς να φας όμως κεμπάπ χωρίς μια μπύρα; Όπως αποδείχτηκε γρήγορα το κυνήγι της μπύρας στην Ανατολή είναι σαν το κυνήγι του θησαυρού. Για να βρω μία EfesPilsenέπιασα επαφή με τα γκαρσόνια του ξενοδοχείου που μου την έφεραν διστακτικά. Αν δεν έβλεπα τη μούρη του Ερντογάν σε κάθε γωνία, σε κάθε εκπομπή στην τηλεόραση, σε κάθε πανό, θα ένιωθα σαν αμερικάνα στην ποτοαπαγόρευση.

Πηγαίνοντας για Κάρς ο Γιάννης μας ζήτησε να ντυθούμε ακόμα σεμνότερα. Αυτά τα μέρη ήταν άβατα μέχρι πρόσφατα, οι άνθρωποι έπρεπε να διασχίσουν το βουνό για να φτάσουν στη θάλασσα, με τα πόδια ή με μουλάρια. Οι δρόμοι είναι όλοι πρόσφατοι και τους οφείλουν στον Ερντογάν, γι αυτό τον λατρεύουν. Ανθρώπινα δικαιώματα και λοιπά εδώ είναι ψιλά γράμματα. Εδώ είναι το βασίλειο της επιβίωσης, όπου η ενδογαμία ανθούσε. Μόλις περάσουμε το βουνό και κατεβούμε στον Πόντο βάλτε ότι καταλαβαίνετε, μας είπε. Σόρτς, μίνι, όλα παίζουν εκεί. Και ήταν αλήθεια. Όταν διασχίσαμε το υπέροχο αυτό βουνό με τις δεκάδες των λιμνών και βγήκαμε στη θάλασσα, το είδαμε με τα μάτια μας. Ο κόσμος ήταν στο δρόμο, άντρες και γυναίκες, βολτάριζαν τρώγοντας ντοντουρμά και καλαμπόκι με σάλτσα. Όπου ακούμπησε η ευλογημένη θάλασσα ήρθε και η γνώση, η ελευθερία, το άνοιγμα στο διαφορετικό, η ανεκτικότητα. Τα κορίτσια στις παραλιακές πόλεις του Πόντου όπου κάποτε ανθούσαν οι ελληνικές κοινότητες βγαίνουν μόνες τους έξω  τα σαββατόβραδα για φαγητό και ντεντί κοντού (κουτσομπολιό) έχοντας και πρόσωπο και σώμα. Πολλά απ΄αυτά μας χαιρετούσαν στα ελληνικά.  Δόξα το Θεό και τον Αλλάχ το θαλασσινό αεράκι πάντα ελαχιστοποιούσε την επίδραση του φανατισμού και βοηθούσε τη μνήμη.

Κείμενο: Λένα Διβάνη