Κρήτη Αστερούσια. Πρωτομαγιά 2017 με Φυλή
ΚΡΗΤΗ-ΑΣΤΕΡΟΥΣΙΑ ΜΕ ΦΥΛΗ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ 2017
28-29-30- 4-1-5-2017
Η Κρήτη το δεύτερο σε μέγεθος νησί της Μεσογείου, είναι ένα ιδιαίτερο… νησί, με ιδιαίτερη φύση και ιδιαίτερους ανθρώπους…
Μοιάζει με τεράστιο… καράβι που προσάραξε κάποτε… εκεί στη μέση της Άσπρης θάλασσας… της Μεσογείου και το δέρνουν αλύπητα οι αέρηδες… και τα κύματα της θάλασσας… Με άλμπουρά της… τα ψηλά κακοτράχαλα και άπαρτα βουνά που την σκεπάζουν απ’ άκρη σ’ άκρη και από τα Ιερά Κορυφής των, όλων των εποχών, να εκπέμπουν εσαεί… στο Υπερπέραν ικεσίες για βοήθεια…
Και όταν λυσσομανούν… στο Αιγαίο οι αέρηδες και τα μανιασμένα… αφρισμένα κύματα «δέρνουν» αλύπητα τα ακρογιάλια της, εκείνη υπομένει ιώβεια… την μοίρα της… και στέκει ασάλευτη… Και εκείνα με την σειρά τους… την ανταμείβουν με μια καταπληκτική… μια μοναδική δαιδαλώδη ακτογραμμή… που βρίθει από αναρίθμητες βοτσαλωτές και αμμουδερές παραλίες, όλες υπέροχες και αλησμόνητες… πόλος έλξεις χιλιάδων τουριστών απ’ όλο τον κόσμο!…
Για άλλη μια φορά βρεθήκαμε στην Κρήτη με τον ΕΠΟΣ-ΦΥΛΗΣ, αυτή τη φορά στα νότια του νομού Ηρακλείου, στα Αστερούσια όρη.
Μια οροσειρά με πολυάριθμες κορυφές και εντυπωσιακές εναλλαγές τοπίου, όπου δάση με τραχεία πεύκη και χαρουπιές ακουμπούν… στο Λιβυκό Πέλαγος και που και που συστάδες με φοίνικες διαδέχονται το απόκοσμο… ανέγγιχτο τοπίο άγριας ομορφιάς.
Ονομάζονται και «Λευκά Όρη» του Ηρακλείου… και πράγματι είναι μια μικρογραφία… αυτών. Βέβαια είναι κατά πολύ χαμηλότερα αυτών, αλλά όσον αφορά την αγριάδα… του τοπίου και το απόκοσμο!… μπορώ να πω πως υπερτερούν… καθώς τα ανάγλυφα της οροσειράς αυτής είναι άκρως εντυπωσιακά… και προκαλούν δέος!…
Και ανάμεσά τους υπάρχουν βαθιά φαράγγια και «χαράκια»… όπου τα στοιχειά της Φύσης, οι βροχές και οι αέρηδες σμίλεψαν… αναρίθμητα σπηλιαράκια… ιδανικοί τόποι… για ασκητές και ερημίτες… Το ίδιο και οι απόκρημνες ακτές της περιοχής, βρίθουν και αυτές από σπηλαιαμονάστηρα… και ασκηταριά…
Στα σπηλαιομονάστηρα… στ’ Αγιοφάραγγα τ’ ασκηταριά τους, βυζαντινά και μεταβυζαντινά… οι ερημίτες και οι ασκητές συνέχισαν να λατρεύουν το θεό μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα, λατρεία που συνεχίζεται μέχρι σήμερα σε δυο μεγάλα μοναστήρια., την Ι.Μ Κουδουμά, που μας φιλοξένησε και ένα ακόμα αυτό, της Παναγίας της Οδηγήτριας του 14ου αιώνα.
Τα Αστερούσια υπήρξαν η κοιτίδα του χριστιανισμού και αναπτύχθηκε σ’ αυτά πλούσια μοναστική και ασκητική παράδοση με κέντρο το «Αγιοφάραγγο» και το «Μάρτσαλο». Δικαίως… λοιπόν αποκαλούνται και «Άγιον Όρος» της Κρήτης.
Περί τους 45 ορειβάτες ταξιδέψαμε για Ηράκλειο το βράδυ της Παρασκευής με το πλοίο της γραμμής… για μια 3μερη ορειβατική εξόρμηση στα Αστερούσια όρη, επ’ ευκαιρία της πρωτομαγιάτικης αργίας…
Και νωρίς το πρωί αγουροξυπνημένοι… μαζέψαμε τα τσιμπράγκαλά μας… στρωσίδια και αποσκευές και μπήκαμε στο λεωφορείο για μια ξενάγηση στην πόλη.
Πρώτη στάση στην μνημειακή Κρήνη του Μοροζίνι… η «Λιοντάρια, στο κέντρο της πόλης, όπου και το ξακουστό… πρωϊνάδικο… και όχι μόνο… «Ιορδάνης» με τις πασίγνωστες… «μπουγάτσες» του, για πρωϊνό και καφεδάκι…
Ο Φραντσέσκο Μοροζίνι με τους μηχανικούς του, έφερε το νερό από τον Γιούχτα και έφτιαξε την Κρήνη και το αντίστοιχο υδραγωγείο, για την ύδρευση της πόλης.
Τα ξακουστά “λιοντάρια” του Ηρακλείου
Η Κρήνη είναι ένα σπουδαίο έργο τέχνης που στηρίζεται πάνω σε κυκλικό βάθρο. Αποτελείται από οχτώ μαρμάρινες στρογγυλές γούρνες, με πλούσιο ανάγλυφο διάκοσμο εξωτερικά, μέσα στις οποίες τρέχει το νερό από τα στόματα οχτώ μαρμάρινων λιονταριών, που είναι τοποθετημένα ψηλότερα, σε βάθρο, στο κέντρο της, και στα κεφάλια τους στηρίζεται μια στρογγυλή μαρμάρινη λεκάνη.
Ο Γιούχτας είναι ιερό… βουνό της Κρήτης με ιερό κορυφής… σε μικρή απόσταση από το Ηράκλειο που το ανάγλυφό του… όπως το βλέπεις… από μακριά… θυμίζει πρόσωπο κεκλιμένου ανθρώπου… που ατενίζει το άπειρο… Εδώ σύμφωνα με τον μύθο… θάφτηκε ο Δίας…
Εν συνεχεία περιδιαβήκαμε.. στα γρήγορα τον καθεδρικό ναό της Οδηγήτριας, στην ομώνυμη πλατεία, όπου βρίσκεται και ο Αη-Μηνάς, προστάτης της πόλης… την καθολική εκκλησία, τον Αγ. Τίτο, τον Άγ. Μάρκο και την Λότζια(Δημαρχείο).
Η λέσχη των Βενετών ευγενών του Χάντακα, έπαιζε πάντα σπουδαίο ρόλο στην διοικητική και κοινωνική ζωή της πόλης.
Το κτήριο είναι διώροφο με ορθογώνια κάτοψη και έχει ανοιχτή στοά στο ισόγειο, σχεδιασμένο με 2 διαφορετικούς αρχιτεκτονικούς ρυθμούς, δωρικό στο ισόγειο και ιωνικό στον δεύτερο όροφο. Το κτήριο καταστράφηκε και ξανακτίστηκε 3 φορές. Ο Μοροζίνι ανακατασκεύασε την Λότζια στη θέση που βρίσκεται σήμερα και πρόσθεσε και ένα κτήριο για την φύλαξη όπλων, την Αρμερία, όπου σήμερα στεγάζονται οι υπηρεσίες του Δημαρχείου της πόλης.
Επίσης ξεναγηθήκαμε από τον Νείλο στο στιβαρό… και με εντυπωσιακή τοιχοποιία… (με ογκόλιθους ) βενετσιάνικο «Φρούριο στη θάλασσα» που κτίστηκε στις αρχές του 16ου αιώνα και ήταν άγρυπνος… προστάτης και φύλακας του λιμανιού για αιώνες… Επικράτησε όμως να λέγεται «Κούλες», ονομασία που πήρε επί Τουρκοκρατίας. Βρίσκεται στο βόρειο άκρο μιας σειράς βράχων και υφάλων, με δυο ορόφους, στον επάνω ήταν οι κοιτώνες και χωρίζεται με παχιούς τοίχους σε 26 διαμερίσματα. Για την υδροδότηση του Κάστρου υπήρχε κινστέρνα. Στις επάλξεις του σώζονται ακόμα αρκετά κανόνια και η βάση του Φάρου.
Σήμερα στεγάζει έκθεση ενάλιων αρχαιοτήτων, κυρίως αμφορέων… που ανασύρθηκαν από αρχαία ναυάγια…
Επίσης στο βενετσιάνικο λιμάνι σώζονται και κάμποσα ερειπωμένα… ναυπηγεία (αρσενάλι) από την Βενετοκρατία.
Στην συνέχεια περπατήσαμε πάνω στα τείχη του Κάστρου, με θέα στην πόλη και στην θάλασσα… από τον προμαχώνα του Αγ. Ανδρέα, πάνω απ’ τις Πύλες Παντοκράτορος και Βηθλεέμ, με κατάληξη στον προμαχώνα Μαρτινέγκο, όπου και ο απέριττος τάφος του Καζαντζάκη. Χωρίς στολίδια… με μαύρους ογκόλιθους… χωρίς όνομα… με έναν ξύλινο σταυρό μόνο, δεμένο με σύρμα και μια πλακίτσα μαρμάρινη, όπου επισκέπτες του τάφου… έγραψαν με στυλό… τη ρήση του Κρητικού… «Δεν ελπίζω τίποτα. Δεν φοβάμαι τίποτα. Είμαι ελεύθερος».
Ήταν ένας υπέροχος… περίπατος, στο ξεχωριστό αυτό οχυρωματικό έργο και τα «μπεντένια» του που αποτελεί για όλη τη Μεσόγειο μνημείο πολιτιστικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς… Περπατούσαμε μέσα σ’ ένα λουλουδιασμένο μονοπάτι «πνιγμένο»… στις μαργαρίτες που μοσχομύριζε… μάραθο και άλλα αρωματικά φυτά.
Ο Χάντακας η Candia όπως ονομάζονταν το Ηράκλειο επί Βενετοκρατίας… προφανώς… λόγω της αμυντικής τάφρου που την περιέλαβε, σε όλους τους χάρτες της Αναγέννησης αποτυπώνεται ως πόλη που περιβάλλεται από ισχυρά τείχη.
Η πόλη, σπουδαίος ναύσταθμος από την αρχαιότητα, υπήρξε «μήλο της έριδος» ανάμεσα στις μεγάλες δυνάμεις της εποχής, στην ανατολική Μεσόγειο.
Ο νέος οχυρός περίβολος που κατασκεύασαν οι Βενετοί στην πόλη, τον 16ο αιώνα, ήταν ένα απ’ τα μεγαλύτερα οχυρωματικά έργα που έγιναν ποτέ στο νησί… και το οποίο σφράγισε την ταυτότητα… της πόλης και έγινε το σήμα κατατεθέν αυτής… Για αιώνες η πόλη λέγονταν «Κάστρο»… και ο πιο γνωστός κρητικός χορός ονομάζεται Μαλεβιζιώτης η Καστρινός.
Το Κάστρο είχε και έχει ως τις μέρες μας, δέκα μνημειακές… πύλες, κάθε μια με το όνομά της… και το δικό της στυλ όσον αφορά την κατασκευή της και την αισθητική… Οι σημαντικότερες είναι του Παντοκράτορα η Χανιόπορτα… που οδηγούσε στα Χανιά και του Αγ. Γεωργίου, προς το Λασήθι. Οι άλλες είναι η Σαμπιονάρα, Βιτούρι, Πύλη Ιησού και η βοηθητική της… Δερματά, του Αγ. Ανδρέα, Μακάσι και η Πύλη Βηθλεέμ.
Οι Πύλες των κάστρων… συνήθως έπαιρναν το όνομα, από την παρακείμενη εκκλησία η από σημαντικά πρόσωπα της εποχής που κτίστηκαν αυτά.
Και αμέσως μετά επισκεφτήκαμε στην Πύλη του Ιησού… που ξεχωρίζει για την μνημειακή της πρόσοψη, μια μόνιμη έκθεση, αφιερωμένη στον Καζαντζάκη και το έργο του… τιμής ένεκεν με τίτλο «Μια Οδύσσεια… στην Πύλη του Ιησού».
Σε τοίχο δέσποζε ένα τεράστιο πόστερ με την φωτογραφία του Καζαντζάκη… ένα αρχαϊκό πλοιάριο της εποχής του θρυλικού Οδυσσέα και τους τρείς πρώτους στίχους της «Οδύσσειάς» του…
«Ήλιε μεγάλε ανατολίτη μου, χρυσό σκουφί του νου μου
αρέσει μου στραβά να σε φορώ, πεθύμησα να παίξω
όσο να ζεις όσο να ζω κι εγώ, για να χαρεί η καδιά μας»
Έτσι λοιπόν κατ’ αυτόν τον τρόπο, η Πύλη του Ιησού από Πύλη ιστορική… έγινε Πύλη Πολιτισμού… καθώς στους χώρους της στοάς της, όπου στεγάζονταν η φρουρά της, υπάρχει πλέον σημαντική έκθεση του έργου, του μεγαλύτερου σήμερα συγγραφέα της χώρας μας. Και πιθανόν θα υπάρξει και συνέχεια του εγχειρήματος… και για τις άλλες Πύλες του Κάστρου.
Εν συνεχεία πήραμε το δρόμο για το χωριό Κάτω Καπετανιανά(760μ). Καθώς ανηφορίζαμε… βγήκαμε σε μια κορυφογραμμή… απ’ όπου είχαμε άπλετη θέα προς την πεδιάδα της Μεσαράς… και την οροσειρά των Αστερουσίων… που την οριοθετούν απ’ τα νότια.
Εντυπωσιακό το ανάγλυφό της… με την ψηλότερη κορφή τον Κόφινα(1.231μ.) να δεσπόζει στο κέντρο… πραγματικά… σαν αναποδογυρισμένο… κοφίνι.
Και όταν πια ανηφορίζαμε στα Αστερούσια… το τοπίο άρχισε να αγριεύει… Το βουνό κακοτράχαλο… γυμνό, απόκρημνο με μοναδική βλάστηση τα φρύγανα… Το λεωφορείο με δυσκολία… έστριβε στο στενό δρόμο στις συνεχόμενες κλειστές… στροφές.
Ο Νείλος καθ’ οδόν μας ενημέρωνε σχετικά με αυτά που θα βλέπαμε φτάνοντας στο χωριό και στο εκκλησάκι του Αη-Γιάννη που θα μας ξεναγούσε όταν με το καλό θα φτάναμε…
Σύμφωνα με τα λεγόμενά του εκεί που είναι το εκκλησάκι του Αη-Γιάννη σήμερα, υπήρχε στους αρχαίους χρόνους ένα Ασκληπιείο… ένα θεραπευτήριο…
Και όταν επικράτησε ο Χριστιανισμός τότε στην περιοχή κτίστηκε το μοναστήρι του Αη-Γιάννη το οποίο όμως συνέχισε την δράση του ως θεραπευτήριο, με ειδικότητα θα λέγαμε σήμερα στις ψυχικές ασθένειες… Και όταν πια φτάσαμε στο μοναστήρι τα είδαμε όλα αυτά από κοντά…
Το μοναστήρι μέσα σε βραχώδες σπήλαιο, μικρό… αλλά κατάγραφο με τοιχογραφίες, βυζαντινές και ναίφ… μέσα αλλά και απ’ έξω, με ολόσωμους τους αγίους… σπάνιο πράγμα στην Κρήτη.
Για αναλογισθείτε… την σημασία αυτού του θεραπευτηρίου για την ευρύτερη περιοχή της τότε βυζαντινής αυτοκρατορίας… ώστε να έλθουν αγιογράφοι απ’ την Πόλη… για την αγιογράφηση… της «Παναγιάς» των Καπετανιανών και αυτού του σπηλιομονάστηρου, πάνω στα κακοτράχαλα και δύσβατα Αστερούσια!…
Δηλαδή ο Αη-Γιάννης Καπετανιανών… είναι ναός διαδοχικής λατρείας, της αρχαίας θρησκείας και του χριστιανισμού…
Είναι κτισμένος επάνω στα ερείπια αρχαίου Ασκληπιείου. Αυτό μαρτυρά το σχήμα του…, η μαρμάρινη επιγραφή στο υπέρθυρο του ναού, που γράφει «ΑΣΚΛΗΠΟΙΩ»…, οι εικονιζόμενοι στις τοιχογραφίες άγιοι θεραπευτές, ο Άγ. Κοσμάς και Δαμιανός, γιατροί και ο Αγ. Παντελεήμων, προστάτης των γιατρών και η συνήθεια της «εγκοίμησης»… στον ναό που λάβαινε χώρα ως την δεκαετία του ’80.
Και μετά καταλύσαμε στη «Θαλόρη» στην καταπληκτική… και με πλούσια διακόσμηση ταβέρνα του Μάρκου, για ρακές και μεζεκλίκια… Εξαιρετική η πέτρινη διακόσμηση των τοίχων και του ταβανιού με τα εκπληκτικά ξερόκλαδα… δένδρων και θάμνων, οι ταιριαστές υφαντές, παραδοσιακές κουρτίνες και το παραδοσιακό τζάκι!…
Η «Θαλόρη» προέκυψε από τις λέξεις θάλασσα και όρη… «Θαλόρη» και πράγματι η περιοχή συνδυάζει άριστα δραστηριότητες τόσο στα όρη… όσο και στην θάλασσα που είναι πολύ κοντά.
Τα τραπέζια γεμάτα με «ούλα τα καλούδια τση Κρήτης…» και όλα εξαιρετικά… πιτάκια όλων των ειδών, τυράκια, αφρόγαλα, συκωτάκια τηγανητά, ντολμαδάκια μερακλίδικα… και το πεντανόστιμο «τσιγαριαστό» κατσικάκι…
Τα Καπετανιανά έχουν ξαναζωντανέψει… έχουν ανακαινιστεί σχεδόν τα περισσότερα σπίτια διατηρώντας την τοπική αρχιτεκτονική και έγινε ένας ξενώνας, μερακλίδικος!… Υπεύθυνος του ξενώνα είναι ο Μάρκος Σκορδαλάκης. Έγινε πολύ καλή δουλειά!… Μέχρι και πισίνα είδαμε μέσα στον τραχύ αυτόν τόπο…
Στα Καπετανιανά, οι λιγοστοί κάτοικοί του, συνεχίζουν ακόμα να χρησιμοποιούν… μια πανάρχαια πρακτική… αποπομπής του κακού… γενικώς, με την «περισκοίνιση»… του οικισμού τους.
Με την πρακτική αυτή, στην ουσία… βάζουν τον οικισμό τους… μέσα σ’ έναν κύκλο… Ο κύκλος σαν σχήμα… πιστεύουν ότι έχει μια μαγική… ικανότητα να «διώχνει» το κακό… να απομακρύνει τον κίνδυνο καταστροφής, λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών και τον κίνδυνο…της ζωής τους… από επίδοξους εισβολείς…
Μάλλον έχουν δίκιο… Ίσως η ανθρωπότητα έχει ξεχάσει… την πρωτινή της… την αρχέγονη σοφία… του πρωτόγονου ανθρώπου… που ήταν και το πρώτο δώρο… του δημιουργού του… για να επιβιώσει στον αιματηρό αυτόν πλανήτη Γη που «εξορίστηκε»… για να ζήσει…
Μήπως και η «αγκαλιά»… των αγαπημένων μας… προσώπων δεν είναι ένας κύκλος… όπου πράγματι νοιώθουμε ασφάλεια… και ανακούφιση… και γαλήνη… ακόμα και όταν διανύουμε ακραίες δυσμενείς καταστάσεις στην προσωπική μας ζωή η γενικότερα δυσμενείς καταστάσεις στην χώρα μας η στον πλανήτη γενικότερα…
Απ’ τη «Θαλόρη» είχαμε άπλετη… θέα προς τον Κόφινα, που απ’ αυτήν την μεριά είναι πιο επιβλητικός… απόκρημνος… απροσπέλαστος… και φοβερός. Φαντάζει σαν γίγαντας- φρουρός… με την ασπίδα του… ένα τεράστιο κάθετο βράχο μπροστά του… να προστατεύει το μινωϊκό ιερό του!…
Μια βαθειά χαράδρα… μια άβυσσος… χάσκει ανάμεσα κορφής και πέτρινης παραφυάδας… όπου βρίσκονται τα Καπετανιανά.
Μετά το πλουσιοπάροχο γεύμα.. είπαμε να ξεκινήσουμε τις δραστηριότητες για τις οποίες κάναμε τόσο μεγάλο ταξίδι ως εδώ!… Χωριστήκαμε σε τρείς ομάδες… και κάθε μια τράβηξε το δρόμο της… Οι ορειβάτες της δύσκολης πορείας κατέβηκαν από καλοσημαδεμένο μονοπάτι ως το εγκαταλελειμμένο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη, διανύοντας περί τα 10χιλ. μέσα σε 5 ώρες…
Οι ορειβάτες της εύκολης πορείας έκαναν μικρότερη διαδρομή περί τα τέσσερα και κάτι… χιλ. από τον καταρράκτη και κάτω μέχρι το σπηλαιομονάστηρο του Αγίου Ιωάννη, μέσα σε τρείς ώρες.
Και η Τρίτη ομάδα περί τα δέκα άτομα, κάναμε την φεράτα στην είσοδο του φαραγγιού της Ελιγιάς. Για να φτάσουμε ως εκεί χρησιμοποιήσαμε οχήματα ως ένα σημείο… Έπειτα περπατήσαμε περί τα 40 λεπτά ως το σημείο που ξεκινούσε η φεράτα.
Κάναμε την φεράτα που στην αρχή ήταν σχετικά εύκολη… αλλά το δεύτερο μέρος ήταν δυσκολότερο… καθώς από κάτω μας έχασκαν ψηλά κάθετα βράχια…
Εδώ οι περισσότεροι αρχίσαμε από μέσα μας… αλλά και απ’ έξω μας… τα «Παναγία μου βόηθα!…» και τα «Κυριελέησον!…
Εκεί στα κάθετα βράχια καθυστερήσαμε… λιγάκι καθώς «ο φόβος φυλάει τα έρμα»… Φοβάσαι… κολλάς στον βράχο… και άιντε να προχωρήσεις μετά…
Και όταν με το καλό… τελείωσε και αυτό το πέρασμα… των κάθετων βράχων, κατά την διάρκεια του οποίου η αδρεναλίνη φτάνει στα ύψη… ξαναπερπατήσαμε για να βγούμε απ’ το φαράγγι κάνα δίωρο μέχρι τα οχήματα…
Και πέρα απ’ αυτό, οι τέσσερεις Δημήτρης Αριστέα, Μαρία και εγώ κάναμε και το φαράγγι της Ελιγιάς, απ’ την παιδική φεράτα και κάτω ως την παραλία, άλλο ακόμα ένα δίωρο… οπότε η όλη δραστηριότητα μας κράτησε περί τις εφτά ώρες…
φιγούρες… στη «φεράτα»
Το φαράγγι της Ελιγιάς σ’ αυτό το τελευταίο κομμάτι του είναι πολύ εντυπωσιακό… Με ψηλά κάθετα τοιχώματα τα οποία οι βροχές και οι αέρηδες στόλισαν με αναρίθμητα σπήλαια και περίτεχνα… ανάγλυφα… Τόσο διάκοσμο σε φαράγγι δεν έχω ξαναϊδεί.
Φτάνοντας στην πολύ όμορφη παραλία της Ελιγιάς, δεν κολυμπήσαμε… Ήμασταν πολύ κουρασμένοι και ήταν αργά… Είχαμε λυσσάξει και της πείνας και συνεχίσαμε για το χωριό Αη-Γιάννης, όπου καταλύσαμε στην μοναδική ταβέρνα του οικισμού… πάνω στο κύμα…
Εδώ βρίσκονταν ήδη όλοι οι συνοδοιπόροι μας… οι οποίοι είχαν προλάβει να κάνουν και το μπανάκι τους στην παραλία και δειπνήσαμε με τα καλομαγειρεμένα φαγητά της οικογενειακής ταβέρνας!… Με κορυφαίο το ντόπιο κατσικάκι με πατάτες στο φούρνο… Και πέσαμε… για ύπνο σχετικά νωρίς, οι περισσότεροι σε δωμάτια και οι υπόλοιποι με σκηνές στον Αη-Γιάννη η στην παραλία…
Την επόμενη μέρα, μια ομάδα περί τα δέκα άτομα, με αρχηγό τον Νείλο ξεκίνησαν κατά τις 7 η ώρα… για ανάβαση στον Κόφινα στα 1.231μ. Η πορεία τους κράτησε περί τις δώδεκα ώρες και ήταν πολύ κοπιαστική…
Πήραν το μονοπάτι απ’ τον Αη-Γιάννη, προς την παρακείμενη όμορφη παραλία της Ελιγιάς και συνέχισαν την πεζοπορία τους πάνω σε καλογραμμένο παραθαλάσσιο μονοπάτι, που διασχίζει πευκοδάσος, μέχρι την διασταύρωση για Μονή Κουδουμά.
Έκαναν μια μικρή παράκαμψη για επίσκεψη στο σπηλαιομονάστηρο του Αγ. Αντωνίου, που «φράζει»… την είσοδο σπηλαίου, σε απόκρημνα βράχια, που οριοθετούν απ’ τα αριστερά την ομώνυμη παραλία.
Και από την διασταύρωση για Κουδουμά, ανηφόρισαν σε μονοπάτι για τον Κόφινα, διασχίζοντας την ρεματιά του Καταρράκτη, μέχρι την θέση Σώπατα, μέσα σε δάσος από πεύκα και άλλα δέντρα.
Συνέχισαν σε χωματόδρομο για 2-3 χιλ. μέχρι την ρίζα του Κόφινα και απ’ εδώ η κατάκτηση της κορφής… με την άπλετη θέα προς όλες τις κορφές των Αστερουσίων και το Λυβικό πέλαγος, ήταν υπόθεση ελάχιστου χρόνου…
Και αφού απόλαυσαν… την θέα τριγύρω… φωτογράφισαν… και φωτογραφήθηκαν… πήραν το μονοπάτι της επιστροφής, που περνά από τις θέσεις Παναγια-Κερά, Λιμνιά( με το πυκνό πευκοδάσος της, μέχρι την Μονή Κουδουμά), Πευκόλακος με κατάληξη στην Μονή Κουδουμά.
Στον Κόφινα υπήρχε Μινωϊκό Ιερό Κορυφής, όπως και στον Ψηλορείτη και στον Γιούχτα, κοντά στο Ηράκλειο.
Στους χριστιανικούς χρόνους τα ιερά αυτά καταστράφηκαν και λεηλατήθηκαν… και ιερά της νέας θρησκείας πήραν την θέση τους.
Ένα εκκλησάκι του Σταυρού… τώρα στολίζει τον Κόφινα, που γιορτάζει στις 14 Σεπτεμβρίου και γίνεται εδώ πανηγύρι.
Στον εορτασμό αυτόν όμως λαμβάνει χώρα και ένα πανάρχαιο έθιμο «δεντρολατρείας»… Στην βορινή πλευρά του Κόφινα υπάρχουν τρείς μηλίτσες… που βγάζουν μικρά μηλαράκια, τα οποία στο πανηγύρι τα κόβουν, τα διαβάζει ο ιερέας, τα περιφέρει τρεις φορές στην Αγ. τράπεζα και τα μοιράζει στους πιστούς.
Επίσης στο εκκλησάκι Παναγιά-Κερά, που βρίσκεται χαμηλότερα απ’ τον Κόφινα και γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου, γίνονταν εδώ μεγάλο πανηγύρι, μέχρι πριν από καμιά εικοσαετία περίπου…
Εκείνη την εποχή ήταν, που η Αρχαιολογική Υπηρεσία εδέησε… να περιμαζέψει… από την αυλή της Παναγιάς-Κεράς, όπου γίνονταν το πανηγύρι, ένα σπουδαίο αρχαιολογικό εύρημα… Ένα «λιθάρι…» πάνω στο οποίο κάθονταν ο λυράρης… και ο λαουτιέρης στο πανηγύρι… καθώς αυτό το λιθάρι είχε αναγνωριστεί… πως ήταν η «Τράπεζα Προσφορών» του Μινωϊκού Ιερού κορυφής του Κόφινα.
Μετά από αυτό το γεγονός… το πανηγύρι έχασε την αίγλη του… περιέπεσε σε μαρασμό!…
Μάλλον θύμωσε ο Δίας… που απομακρύνθηκε η Ιερή Τράπεζά του… από τον πανάρχαιο χώρο λατρείας του!… και «διέταξε»… αντίποινα… στην διάδοχη θρησκεία!… Μία σου και μία μου!… για να πατσήσουμε!…
Η Πόπη με μια μεγαλύτερη ομάδα, ανέβηκαν με αγροτικά, ως το σημείο απ’ όπου αρχίζει η κατάβαση του φαραγγιού της Ελιγιάς, με την πλούσια βλάστηση, τις ψηλές εντυπωσιακές όχθες και τα μεγαλειώδη…στριφογυρίσματά του… και το διέσχισαν, ως την ομώνυμη παραλία.
Από εκεί συνέχισαν την πορεία τους μέχρι την Ι.Μ. Κουδουμά, με μικρή παράκαμψη… προς το καταπληκτικό… σπηλαιομονάστηρο του Αγίου Αντωνίου.
Η πορεία τους κράτησε περί τις 4.30 ώρες… Οι περισσότεροι φτάνοντας στην Μονή, έκαναν και το μπανάκι τους… στην εκπληκτική παραλία της…
Και μια τρίτη ομάδα περί τα 7 άτομα περπατήσαμε από τον Αη-Γιάννη ως την παραλία της Ελιγιάς… Συνεχίσαμε την πορεία μας προς Ι.Μ. Κουδουμά, πάνω σε μονοπάτι παραθαλάσσιο…
Στην διασταύρωση για Αγ. Αντώνιο στρίψαμε δεξιά… και περπατήσαμε αυτό το εκπληκτικό κομμάτι με τα απίθανα πέτρινα γλυπτά που στόλιζαν την απόκρημνη αυτή ακτή.
Από κάτω μας υπήρχε αμμουδερή παραλία που την οριοθετούσαν απόκρημνα βράχια και στην οποία η θάλασσα είχε «ξεβράσει» ένα μικρό αιγυπτιακό… πλοιάριο.
Πάνω στο μονοπάτι μια τεράστια… πέτρινη «Αρκούδα» με τα χέρια της ανοιχτά… έτοιμη να σε αγκαλιάσει… Και ολούθε τριγύρω τεράστια βράχια ατάκτως ριγμένα… που όλα μοιάζουν με κάτι… με πουλιά… με ζώα… και αλλόκοτες… άλλες μορφές…
Ως φαίνεται, σ’ αυτόν τον τόπο… κάποτε… πρέπει να έγινε «χαλασμός κόσμου»… Εξ’ άλλου είναι συχνοί οι σεισμοί στο νησί… Γι’ αυτό η περιοχή είναι σπαρμένη… με τεράστια λιθάρια… που με τα χρόνια… σμίλεψαν οι βροχές και οι αέρηδες και τα έκαναν περίτεχνα γλυπτά που στολίζουν το απόκοσμο… αυτό τοπίο.
Το σπηλαιομονάστηρο του Αγ. Αντωνίου, είναι κτισμένο στην είσοδο καμαροσκεπούς σπηλαίου και από μακριά μοιάζει με ζωγραφιά!…
Ο βράχος όπου βρίσκεται το σπήλαιο είναι απόκρημνος, αλλά οι ασκητές που έζησαν εδώ, κατάφεραν να φτιάξουν με ξερολιθιές… δυο «λουρίδες» καλλιεργήσιμης γης για τις βιοτικές τους ανάγκες… στον απόκρημνο βράχο που χάσκει από κάτω του.
Πίσω απ’ το απέριττο εκκλησάκι, στο σπήλαιο που είναι αρκετά μεγάλο… οι μοναχοί έχουν φτιάξει περί τις εφτά πέτρινες δεξαμενές… σε δυο σειρές… όπου μαζεύουν το νερό που στάζει απ’ την οροφή του σπηλαίου. Αυτό θεωρείται το αγίασμα του μοναστηριού, είναι πόσιμο και χρησιμοποιείται για τις ανάγκες των πανηγυριστών.
Και επειδή το εκκλησάκι σκιάζει την είσοδο του σπηλαίου… πρώτα εγώ… και αργότερα ο Κώστας… απ’ την ομάδα που έπονταν… λόγω «στραβωμάρας»… η απροσεξίας… ξαναβαπτιστήκαμε στα «αγιονέρια…» του Αγ. Αντωνίου… μεγάλη η Χάρη του!…
Και έπειτα συνεχίσαμε την πορεία μας προς την μονή Κουδουμά, μέσα σε πανέμορφο πευκοδάσος…
Η Μονή Κουδουμά είναι κτισμένη κοντά στη θάλασσα, δίπλα σε ένα «χαράκι…», που ή δεξιά του όχθη είναι πιο άγρια… και απόκρημνη και κατάμεστη… από αναρίθμητα σπηλαιώδη… ασκηταριά.
Η Μονή πήρε το όνομά της από έναν ευγενή Ενετό, ονόματι Κουντουμάνο… που είχε τα κτήματά του στην περιοχή αυτή… και με μικρή παραφθορά… έγινε Κουδουμά.
Την έκτισαν δυο μοναχοί, ο Παρθένιος και ο Ευμένιος, αδέλφια, που ασκήτεψαν στην περιοχή, περί τα τέλη του 19ου αιώνα και γιορτάζει το δεκαπενταύγουστο.
Είναι δηλαδή καινούριο μοναστήρι, σχεδόν πάνω στο κύμα… πράγμα περίεργο για την Κρήτη… καθώς τα παλιά μοναστήρια της είναι όλα κτισμένα μακριά απ’ τη θάλασσα… σε μέρη δυσπρόσιτα απ’ αυτήν, λόγω της πειρατείας…
Είναι ένα μεγάλο μοναστήρι… με εντυπωσιακές κτηριακές εγκαταστάσεις… που προκαλούν τον θαυμασμό… και μια ζηλευτή… πανέμορφη και λουλουδιασμένη… αυλή.
Το καθολικό του είναι σχετικά μικρών διαστάσεων και το ιερό του ήταν παλιό… σπηλαιομονάστηρο. Τριγύρω υπάρχουν τα κελιά… οι ξενώνες, η Τράπεζα, το καλαίσθητο αρχονταρίκι, τα μαγειρεία, τα ντουζ και οι τουαλέτες…
Το μοναστήρι φημίζεται για την φιλοξενία του!… και έχει την δυνατότητα να φιλοξενήσει πολύ κόσμο, στους περιποιημένους ξενώνες του…
Η παραλία στη Μονή Κουδουμά
Η πρώτη ομάδα έφτασε στο μοναστήρι, πριν τελειώσει η Θεία Λειτουργία και κουρασμένοι όπως ήμασταν μας οδήγησαν στο αρχονταρίκι… για να πάρουμε μια ανάσα!…
Το αρχονταρίκι, όνομα και πράγμα… πολύ περιποιημένο… όλα στη εντέλεια… έπιπλα και σκεύη και πλούσια διακόσμηση… Με περίτεχνα κοφτά κουρτινάκια… και καλαίσθητα τραπεζομάντηλα και στους τοίχους πορτραίτα και φωτογραφίες μοναχών και ασκητών και αξιόλογους πίνακες ζωγραφικής.
Υπήρχαν ήδη κάμποσοι προσκυνητές που έπιναν το καφέ τους… και τα τραπέζια ήταν γεμάτα «καλούδια»… όλων των ειδών, κουλουράκια… κέϊκ… τυροπιτάκια και τα ξακουστά κρητικά «σκαλτσούνια»… προσφορές του μοναστηριού και των επισκεπτών…
Εν συνεχεία πήγαμε στην εκκλησία… δεν είχε τελειώσει ακόμα και μετά περιδιαβήκαμε τον επίγειο Παράδεισο του… στην αυλή του…
Δεν είχαμε ακόμα καλά-καλά τακτοποιηθεί στον ξενώνα μας… όταν χτύπησε το καμπανάκι… που καλούσε τους προσκυνητές και τους μοναχούς… στο γεύμα…
Η Τράπεζα ήταν γεμάτη… Είχε πολλούς επισκέπτες… Το μενού πλούσιο!… Κοτόπουλο με πατάτες στο φούρνο, σαλάτα, ψωμάκι και κρασάκι… Στο τέλος βοηθήσαμε και στο μάζεμα των πιάτων καθώς περίμενε πολύς κόσμος απ’ έξω για να φάει…
Το απόγευμα στην Μονή έγινε μια βάφτιση ενός νηπίου τρεισήμισυ χρόνων… ευτραφέστατο το καημένο… που φαίνονταν για πέντε… Και γι’ αυτό το λόγο είχε έλθει πολύς κόσμος στο μοναστήρι…
Μόνον οι «σύντεκνοι»… ήταν έντεκα ζωή να έχουν οι άνθρωποι και λεφτά… για να βαφτίσουν και άλλα μωρά… Όλοι τους νέοι… μαυροφορεμένοι… και στην πλάτη τους είχαν ένα κροσωτό μαντήλι, σαν αυτό που φοράνε οι κρητικοί στο κεφάλι τους αλλά άσπρο… όχι μαύρο.
Το νήπιο στο πρώτο μέρος της τελετής ήταν ήσυχο… δεν ακούστηκε τίποτα… Όταν όμως άρχισαν τα τελετικά… το γδύσιμο και οι βουτιές… το παιδί έπαθε ένα τραλαλά!… Άρχισε να σκούζει σπαραχτικά!… και να ωρύεται φωνάζοντας… «όχι δεν θέλω!.. όχι!… όχι!.. «Γάνιασε»… το παιδί απ’ το κλάμα… Δεν μπορούσε να το κάνει καλά κανένας… Σπάραζε και φώναζε συνέχεια «όχι… δεν θέλω…» Ένα Γολγοθάς ήταν αυτή η βάφτιση για το παιδί… Θα το θυμάται σε όλη του τη ζωή… Αυτό ήταν ένα μυστήριο-μαρτύριο!…
Τέλος πάντων κάποτε τελείωσε η τελετή και τον είδαμε τον Ιωάννη, έτσι τον είπανε… τον νέο, αλλαγμένο με τα βαφτιστικά του ρούχα, ένας κούκλος ήτανε!… και ετοιμάζονταν τώρα όλοι οι σύντεκνοι… και οι καλεσμένοι, να πάνε για το γλέντι στο χωριό Παράνυμφοι απ’ όπου κατάγονται οι γονείς του παιδιού.
Εμείς μετά τα «βαφτίσια»… πήγαμε να ιδούμε το «Αβακόσπηλιο»… σπήλαιο με ασκηταριά και ναίσκο, σε μικρή απόσταση απ’ την Μονή.
Ονομάστηκε έτσι απ’ τους… μοναχούς που ασκήτεψαν εδώ, που ονομάζονται και «αβάδες»… Στην αρχαιότητα στο σπήλιο λατρεύονταν η Ειλιθειύα… θεά της γονιμότητας…
Το μονοπάτι είναι πάνω στο φρύδι του γκρεμού… και το σπήλαιο τεράστιο… και εντυπωσιακό… με πλούσιο σταλακτιτικό και σταλαγμιτικό διάκοσμο.
Εντύπωση προκαλεί σταλαγμίτης… που ομοιάζει με εικόνα όπου εμφανίζονται πρόσωπα με φωτοστέφανα… όπως των αγίων κι ένα ακόμα που μοιάζει με την εικόνα της ανάστασης του Ιησού Χριστού!… Η βόλτα μας αυτή πήγαινε-έλα… κράτησε περί την μια ώρα.
Το βράδυ δειπνήσαμε στην τράπεζα… με μακαρονάδα… που την έφτιαξε ένα ζευγάρι… ντόπιων που βοηθάνε στο μοναστήρι… Και έπειτα καθίσαμε στην αυλή ως αργά… κουβεντιάζοντας περί πολλά… και κυρίως για τους κρητικούς και τα «χούγια» τους!… όπως είναι η ζωοκλοπή… κ. α
Σύμφωνα με τα λεγόμενα του μάγειρα… στην Κρήτη είναι κοινό μυστικό… ότι όλοι τρώνε «ριφάκια»… κλεμμένα… απ’ τον γείτονα… η τον χωριανό… κανείς δεν σφάζει απ’ τα δικά του… Και έτσι υπάρχει κατά ένα τρόπο… και μια ισορροπία… μια δικαιοσύνη…
Και γι’ αυτό κάνουν και πολλούς «σύντεκνους»… νονούς δηλαδή… για να έχουν λέει «βοηθούς»… σ’ αυτές τις «παλιοδουλειές…» και «προστασία»… όταν γίνουν αντιληπτοί!…
Την επόμενη μέρα, ο καιρός ήταν χάλια!… βροχερός… και μόλις ξεκινήσαμε την πεζοπορία άρχισε να ψιχαλίζει!…
Υπό βροχήν λοιπόν ανηφορίσαμε μέσα σε πευκόφυτη περιοχή και κάναμε μια μεγάλη διαδρομή, με πολλά σκαμπανεβάσματα… και κατάληξη στο χωριό Παράνυμφοι…
Η πεζοπορία κράτησε περί τις 6.30 ώρες και ήταν πολύ ενδιαφέρουσα… και θεαματική… με συνεχείς εναλλαγές τοπίου…
Για καμιά ώρα περίπου κράτησε η βροχούλα… μέχρι την στάση μας σ’ ένα ξωκκλήσι… Από εκεί και πέρα το τοπίο άλλαξε άρδην… Έγινε σιγά-σιγά… πιο άγριο… τελείως γυμνό… κακοτράχαλο και απόκρημνο… με βαθιές χαράδρες… Ένα εντυπωσιακό… απόκοσμο τοπίο.
Και όπως ανεβοκατεβαίναμε στις χαράδρες… είδαμε από πάνω μας να πετάνε με μεγαλοπρέπεια… 4-5 γυπαετοί, οι βασιλιάδες των αιθέρων… Που και που κατέβαιναν και χαμηλότερα… ψάχνοντας για κανένα ριφάκι…
Ο Νείλος μας είπε ότι είναι γυπαετοί… που εδώ τους λένε και «κοκαλάδες»… καθώς πετάνε από ψηλά… τα κόκκαλα των ζώων που ξεκοκαλίζουν…
Ο καιρός σιγά-σιγά καλυτέρευε… και κάποια στιγμή, αποφασίσαμε να κατεβούμε στην πιο κοντινή παραλία για κολύμπι. Έτσι και έγινε… Διασχίζοντας ένα όμορφο… παράκτιο… δάσος με χαρουπιές φτάσαμε σε μια μεγάλη… ερημική… και αμμουδερή παραλία, στον όρμο Πλατανιά, όπου οι περισσότεροι… απολαύσαμε… το πρώτο μας θαλάσσιο μπάνιο, στα κρύα νερά… του Λιβυκού πελάγους… Ευτυχώς είχε λιακάδα και ζεσταθήκαμε… λιγάκι στην ζεστή αμμουδιά.
Το πρωί ο καιρός ήταν βουρκωμένος… ομιχλώδης… και ψιλόβρεχε… γι’ αυτό και πολλοί δεν πήραμε μαζί μας τα «μπανιερά»… Και το μεσημέρι… κολυμπήσαμε… λες και ήτανε καλοκαίρι…
Ο καιρός στη χώρα μας είναι «τρελός»… όπως και οι κάτοικοί της… Καθ’ όσον, κατά πως λένε οι επαίοντες… η μορφολογία του κάθε τόπου και οι κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν σ’ αυτόν, επηρεάζουν τον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς των ανθρώπων, που ζουν σ’ αυτόν.
Η παραλία που κολυμπήσαμε
Και στη συνέχεια πήραμε ξανά την ανηφόρα… για το τελευταίο κομμάτι της σημερινής μας διαδρομής, που σημειωτέον ήταν το πιο δύσβατο… τραχύ… και απόκρημνο…
Μας βγήκε η πίστη… μέχρι να βγούμε ψηλά… σ’ ένα οροπέδιο… όπου κάναμε μια στάση σ’ ένα ειδυλλιακό εξωκκλήσι… που γιορτάζει στις 29 Ιουνίου, που η εκκλησία μας γιορτάζει τους δυο κορυφαίους Αποστόλους, τον Πέτρο και τον Παύλο…
Ο Άγ. Παύλος
Άγιο Παύλο… λένε οι ντόπιοι το εκκλησάκι… αυτό καθώς εμείς… η ανατολική εκκλησία λατρεύουμε ως πρώτο απόστολο του Χριστού τον Παύλο, που ίδρυσε και τις πρώτες εκκλησιές στη χώρα μας και όχι τον Πέτρο, που λατρεύουν οι καθολικοί.
Είναι εμφανής η βενετσιάνικη επιρροή στο εκκλησάκι με την γοτθική είσοδο και τα οξυκόρυφα παράθυρα… και κατά τα λεγόμενα του Νείλου, πρέπει εδώ να προϋπήρχε παλιότερα βασιλική.
Το τέμπλο είναι ξύλινο και σε κακή κατάσταση… όπως και οι τοιχογραφίες… Τριγύρω απ’ το εκκλησάκι υπάρχουν ερειπωμένα κτίσματα που μαρτυρούν πως εδώ πρέπει να υπήρχε μοναστήρι… παλιότερα.
Σαν όαση… μέσα στην ερημιά αυτού του απόκοσμου… τοπίου έμοιαζε το εκκλησάκι με την όμορφη αυλή του, που την σκίαζαν κάμποσα κυπαρίσσια… Στον ίσκιο τους πήραμε μια ανάσα… μετά από την κοπιαστική ατέλειωτη… ανηφόρα…
Σε μικρή απόσταση απ’ τον περίβολο της μονής υπάρχει βενετσιάνικη καλαίσθητη βρύση, με όμορφο πέτρινο κρουνό και λεκάνη… όπου ξεδιψάσαμε…
Στην διαδρομή μας δεν βρήκαμε πουθενά νερό και προσωπικά είχα «κορακιάσει» απ’ την δίψα… αφού στο μέσον της τελευταίας αυτής διαδρομής… μου τελείωσε το νερό και αναγκάστηκα να ζητήσω βοήθεια… από συνορειβάτη… ο οποίος δεν στάθηκε φειδωλός… απέναντι μου… και τον ευχαριστώ πολύ… Να είναι πάντα καλά!…
Μια ιδέα… για το απόκοσμο… των Αστερουσίων
Εν συνεχεία πήραμε τον βατό χωματόδρομο για τον επόμενο προορισμό μας, αλλά το τοπίο… τριγύρω δεν έλεγε να «μαλακώσει»… Άγρια πετρώδη βουνά… και ανάμεσά τους, βαθιές απόκρημνες χαράδρες… που καταλήγουν στην θάλασσα… Και οι ακτές απόκρημνες… αφιλόξενες… και αλίμενες…
Και αυτό συνεχίζονταν μέχρι το σημείο που μπήκαμε στον ελικοειδή δρόμο που μας έβγαλε στην πεδιάδα της Μεσαράς, στο χωριό Λούκια, στην ταβέρνα που είχε κανονισθεί να γευματίσουμε.
Εδώ περιδρομιάσαμε τον «αγλαίωρα»… δοκιμάζοντας όλες τις τοπικές λιχουδιές… χοχλιούς… σταμναγκάθια… διάφορα πιτάκια… τυριά… κλπ.
Και αφού αποσώσαμε… το φαί χορέψαμε και μερικούς κρητικούς χορούς… χανιώτικο… πεντοζάλι… μαλεβιζιώτικο, με πρωτοχορευτή… τον έναν απ’ τους δυο γιούς της ταβερνιάρισσας… που βοηθούσαν σαν γκαρσόνια… στην οικογενειακή επιχείρηση… ο οποίος παρεπιπτόντως… ήταν και καλός χορευτής…
Και μετά το γυρίσαμε στα συρτά και στα νησιώτικα… και τελειώσαμε με τον «ικαριώτικο»… Είχαν μπει οι περισσότεροι στο πούλμαν και περιμένανε να τελειώσει ο ικαριώτικος… για να μπούνε και οι χορευταράδες… Με το ζόρι μας μάζεψε η Πόπη για να συνεχίσουμε το πρόγραμμα…
Στη συνέχεια ακολούθησε μια σύντομη επίσκεψη στις Αρχάνες μια κωμόπολη… ανάμεσα Ηράκλειο και Κνωσό, με πολύχρωμα σπίτια… όλα στις αποχρώσεις του μώβ… ροζ.., της ώχρας και των αποχρώσεων αυτών, τα περισσότερα νεοκλασικά και άλλα με βενετσιάνικα στοιχεία, με πολλές εκκλησιές… την Παναγιά Φανερωμένη που είναι και πολιούχος της… τον άγιο Νικόλαο, τον Αγ. Γεώργιο κ. α
Με δυο συνοικίες που τις χωρίζει ποταμός, τις Πάνω Αρχάνες και τις Κάτω και με σπουδαίο αρχαιολογικό χώρο, όπου βρέθηκαν ερείπια μινωϊκού ανακτόρου… και το αρχαιότερο πατητήρι στον κόσμο…
Κάνοντας μια βόλτα στην κωμόπολη με την Μαρία Δαμβακεράκη πέσαμε… πάνω σε παραδοσιακό… φούρνο που έφτιαχνε συν τοις άλλοις και «εφτάζυμα» ψωμιά και αγοράσαμε από δυο πακέτα… η καθεμιά.
Και όπως περπατούσαμε στα σοκάκια της… όποιον δικό μας συναντούσαμε… και μας έβλεπαν με τα πακέτα στο χέρι… τους στέλναμε κατ’ ευθείαν στον φούρνο… Έτσι σε λίγο χρόνο… ο φούρναρης… ξεπούλησε και πήγε χαρούμενος στο σπιτάκι του…
Η Μαρία εν τω μεταξύ έψαχνε… να βρει ένα ζαχαροπλαστείο, που έφτιαχνε ένα τοπικό παραδοσιακό γλυκό, που είχε δοκιμάσει σε παλιότερη επίσκεψή της στις Αρχάνες, αλλά δεν θυμόταν το όνομά του!…
Ρωτήσαμε δυο- τρείς περαστικούς αλλά δεν μπόρεσαν να μας βοηθήσουν…
Σε κάποια τελευταία μας προσπάθεια… πέσαμε σε ένα κύριο με τον γιό του, που ήταν δεν ήταν πέντε χρονών… Και καθώς η Μαρία περιέγραφε το γλυκό… και δεν είχε αποσώσει … την περιγραφή πετάγεται ο μικρός και λέει… δείχνοντας με το χεράκι του προς την κατεύθυνση που ήταν το μαγαζί «Ετσέ ετσέ»… με έναν αυθορμητισμό… που μας έκανε όλους να γελάσουμε… Τι σου είναι τα παιδιά!… Τι χαριτωμένα!…
Σε λίγο, στο σημείο συνάντησης, απ’ όπου θα μας έπαιρνε το λεωφορείο για να μας πάει στο Ηράκλειο, να πάρουμε το πλοίο της επιστροφής… συναντήσαμε τον φίλο τον Κώστα τον Βακουφτσή… ο οποίος είχε πάει για καφέ σε κεντρικό καφενείο της κωμόπολης.
Εκεί συνάντησε έναν ντόπιο… που ήταν μαζί φαντάροι… πριν σαράντα χρόνια και βάλλε… ο οποίος τον αναγνώρισε αμέσως, λέγοντας την φράση… «Εμένα να μου τρυπήσεις την μύτη… αν δεν είσαι συ ο Κώστας ο Βακουφτσής…» Τι σου είναι η ζωή!… Στην άλλη άκρη του κόσμου και να πας… υπάρχει πιθανότητα… να βρεις κάποιον γνωστό… και εκεί…
Ωραία ήταν στις Αρχάνες αν και δεν είδαμε σχεδόν τίποτα απ’ τα αξιοθέατα της πολίχνης, αφού ήδη είχε νυχτώσει όταν φτάσαμε…
Μπαίνοντας στο καράβι… μια αδιόρατη… λύπη με κυρίευσε… σαν και αυτήν που αισθάνομαι πάντοτε όταν «τελειώνει» κάτι… ένα ταξίδι… ένα σχολείο… οι σπουδές… ο γάμος… η επαγγελματική καριέρα… και πάει λέγοντας…
Ας μην ξεχνάμε όμως πως και κάθε τέλος σηματοδοτεί και μια νέα αρχή… ένα νέο κεφάλαιο στην ζωή μας με νέα ενδιαφέροντα που μας προκαλεί να τα ζήσουμε.. μέχρι να μας βρει ο θάνατος!…
Είθε ο Θεός να μας αξιώσει να κάνουμε πολλά ακόμα ταξίδια στην ανεξάντλητη… Κρήτη.
Το νησί με τις άπειρες ομορφιές… και παραδοξότητες…
Την κοιτίδα της αρχαίας μας θρησκείας… Και ενός απ’ τους μεγαλύτερους… και αξιοθαύμαστους πολιτισμούς… στον κόσμο… Του Μινωϊκού πολιτισμού που προκαλεί τον θαυμασμό… για τα τεχνολογικά επιτεύγματά του… και το υψηλό πολιτιστικό επίπεδο που τον χαρακτηρίζει…
Ας μην ξεχνάμε… πως εδώ στην Κρήτη έζησαν ο Δαίδαλος και ο Ίκαρος οι πρώτοι… που πέταξαν στους αιθέρες με αυτοσχέδια… φτερά στον Κόσμο!…
Αυτήν είναι η Κρήτη… ένα νησί γεμάτο «θάματα»… ένα νησί γεμάτο «μάγια»!…
Μια «πλουμιστή»… φρεγάτα που αρμενίζει… καταμεσίς στη Μεσόγειο θάλασσα…
