ΑΓΡΑΦΑ

ΑΓΡΑΦΑ

ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΑ, ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΑΙ ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

? περιοχ? τ?ν ?γράφων ?π?ρξε κατ? τ?ν ?ρχαιότητα μέρος τ?ς ?ρχαίας Δολοπίας. ?τυμολογικ?ς ? ?νομασία προέρχεται μ?λλον ?π? τ? ??μα δολοπεύω= στήνω ?νέδρα, πο? ταιριάζει ?λλωστε κα? μ? τ?ν χαρακτ?ρα τ?ν κατοίκων κα? τ?ς περιοχ?ς. ? Δολοπία παρεχωρήθη ?π? το? Πηλέως, το? πατρ?ς το? ?χιλλέως ε?ς τ?ν Φοίνικα, πο? μετε?χε ε?ς τ?ν Τρωικ? ?κστρατεία. Ο? Δόλοπες ?π?ρξαν τραχ? κα? ποιμενικό φύλο πο? χάριν ε?ς τ?ν ?πόκεντρη περιοχ? τους, ?λλ? κα? ε?ς τ?ν πολεμικ? τους ?ρετή, διετηρήθησαν ?λεύθεροι, ?πως ?κριβ?ς συνέβη κα? μ? το?ς ?πογόνους τους ?π? Τουρκοκρατίας. Ε?ς τ?ν περιοχ? Κοκκάλια δ? (πλησίον το? Κρικέλλου Ε?ρυτανίας), ?δόθη μία ?π? τ?ς σημαντικότερες μάχες τ?ν ?λλήνων τ? 279 π.Χ., ?που ?ν κα? λιγότεροι συνέτριψαν τ?ς βάρβαρες ?ρδές τ?ν Γαλατ?ν που ε?χαν α?ματοκυλήσει τ?ν ?λλάδα.

? ?στορία τ?ς ?νομασίας τ?ν ?γράφων ε?ναι πολ? παλαιότερη ?π? ?σο νομίζεται, διότι ?κτ?ς ?π? τ?ν γνωστή ?κδοχή που ?ναφέρει ? Π.?ραβαντινός, ?τι ?νομάσθησαν ?τσι, ?πειδ? ο? Τούρκοι μ? μπορ?ντας να καθυποτάξουν τ?ν περιοχή, δέν τ?ν περιέλαβαν ε?ς τά φορολογικά τους βιβλία, ?χουμε ?λλες δύο ?κδοχές. Σύμφωνα μ? τ?ν δεύτερη ?κδοχ? ? ?νομασία τους ε?ναι παραφθορ? τ?ς ?ρχαίας ?γραίας που ?ταν πλησίον α?τ?ν τ?ν βουν?ν. ?ν? ? τρίτη ?κδοχή, πο? ε?ναι κα? ? σωστή, μας δίνει συνάμα κα? μία πολ? σημαντικ? ?στορικ? πηγή που ?χει σχέσι μ? τ?ν ?διάσπαστη συνέχεια το? ?λληνικο? γένους. Συγκεκριμένα ε?ς τ?ς ?ρχές το? 8ου α??νος, ?ταν α?τοκράτωρ το? Βυζαντίου ?ταν ? Λε?ν ? Γ΄ ? ?σαυρος, στέλνεται ?ντιπροσωπεία ?π? τ?ν υ?ό του Κωνσταντίνο ε?ς τ? Τρίκαλα, ζητ?ντας ?π? το?ς ?λληνες να ?πογράψουν ?να μεταρρυθμιστικό του σχέδιο ?ναντίον τ?ς λατρείας τ?ν ε?κόνων. Ο? ?λληνες ?χι μόνον ?ρνο?νται να ?πογράψουν ?λλ? σκοτώνουν κα? το?ς ?πεσταλμένους το? α?τοκράτορος. Μετ? τ?ν Λέοντα, τ? 741μ.Χ., παίρνει τ?ν θρόνο ? Κωνσταντίνος  Ε΄ ? Κοπρώνυμος, ? ?πο?ος ?πίσης ?ς ε?κονομάχος στέλνει το?ς ?ξάρχους του νά ?λέγξουν ?ν ο? κάτοικοι τ?ν ?γράφων ?φαίρεσαν τ?ς ε?κόνες ?πως ε?χε διατάξει. Γιά μία ?κόμα φορ? ?μως, ο? κάτοικοι σκοτώνουν το?ς ?πεσταλμένους ?ς ?εροσύλους κα? μόλις φθάνει ? ε?δησις ε?ς τ?ν Α?τοκράτορα, ?ργισμένος διατάσσει νά διαγραφεί ? περιοχ? α?τ? ?π? το?ς χάρτες τ?ς Βυζαντιν?ς Α?τοκρατορίας. ?κτοτε, τ? μέρη ε?ς τ? ?πο?α συνέβησαν α?τά, ?νομάσθησαν ?γραφα. (?κ τ?ς ?νωτέρω πληροφορίας το? χρονογράφου Νικηφόρου Κωνσταντινουπολίτη ?χουμε ?λλη μία ?πόδειξι – ?πάντησι ε?ς το?ς ?παδο?ς τ?ς θεωρίας Φαλμεράυερ ?τι ο?δέποτε ?π?ρξε ?ρημοποίησις τ?ς ?λλάδος κατ? τ?ν 8ο α??να, ?ρα κα? ?φανισμ?ς τ?ν ?λλήνων, ?φ’ ?σον ο? ?λληνες ?ταν τόσο πολυπληθε?ς που ?ψηφο?σαν α?τοκρατορικά διατάγματα, προκαλ?ντας μάλιστα μ? τ?ν τρόπο πο? ε?δαμε, ?ν? τ?ν ?δια ?ποχ? σύμφωνα μ? τ?ν χρονογράφο Ψελλό τ?ν ?νδριο συνέταξαν κα? στόλο γιά νά συγκρουσθούν μ? τ?ν α?τοκρατορία). Ε?ς α?τ? λοιπ?ν τ? ?πάτητα βουνά, ο? ?νυπότακτοι ?λληνες ε?ρισκαν καταφύγιο κα? ?π? τουρκοκρατίας, ?ν? ?κε? ?ταν ?που συνεκροτήθησαν ?π? τ?ς πρ?τες ?μάδες Κλεφτ?ν τ?ς ?λλάδος.

Τ? 1525 ? σουλτάνος Σουλειμάν ? Β΄ διατάσσει τ?ν ?ν Θεσσαλία ?ρχιστράτηγό του νά ?κστρατεύσει ?ναντίον τ?ν ?γράφων.

Γρήγορα διαπιστώνουν ?μως ?τι ?ταν πολ? δύσκολο να καθυποτάξουν το?ς ?ρωικο?ς κα? τραχε?ς κατοίκους τ?ς περιοχ?ς.

?τσι ?ρχονται ε?ς συνεννόησι μ? το?ς ?γραφι?τες ε?ς τ? χωριό Ταμάσιο κα? ?πογράφουν τ?ν ?μώνυμο συνθήκη πού το?ς ?δινε μερικ? α?τονομία, μειωμένους φόρους, ?ν? ?παγόρευε νά κατοικήσουν ?κε? Τούρκικες ο?κογένειες. Τ? ?γραφα ?νέδειξαν ?ρωικο?ς Καπεταναίους ?πως το?ς Κατσαντώνη, Δίπλα, Λεπενιώτη, Μπουκουβάλα, Γεροδ?μο κ.?.

?να δ? ?π? τ? παλαιότερα δημοτικ? τραγούδια πο? ?ξύμνησε τ?ν παληκαριά τους ε?ναι << Το? Λιβίνη>> πο? ?δρασε τ? 1685.

?ταν τότε πού ε?χε ?νάψει ? πόλεμος ?νάμεσα σ? Τούρκους κα? Βενετούς, ?ταν ?ρματωλοί κα? Κλέφτες ?π? τ?ν Στερε? ?λλάδα, προσπάθησαν νά ?λευθερωθούν ?π? τ?ν ?θωμανικό ζυγό κα? ?παναστάτησαν πολεμ?ντας ε?ς τ? πλ?ι τ?ν Βενετ?ν. ?νάμεσά τους ?ταν κα? ? Λιβίνης ?π? τ? Καρπενήσι πο? μ? τ? παληκάρια του ?δωσαν σκληρ? μάχ? ε?ς τ? χωριό Γόλιανη, τσακίζοντας το?ς Τούρκους, ?ν κα? λιγότεροι.

Ο? Το?ρκοι τότε μάζεψαν τεράστιο ?κστρατευτικό σ?μα ?π? Ε?ρυτανία κα? Φθιώτιδα κα? τ?ν περικύκλωσαν ε?ς τ?ν θέσι ?ράχωβα Παρακαμπυλίων ?που κα? ?πεσε ?ρωικ?ς μαχόμενος.

Τ? τραγούδι περιγράφει τ?ς τελευτα?ες θελήσεις του.

Κατ? τ? τέλη δ? το? 18ου α??νος, ?ταν ?που ? ??γας Βελεστινλής ?γραφε ε?ς τ?ν <<Θούριόν>> του για τ?ν πανελλήνιον ?νωσι:

<<Σουλι?ται κα? Μανι?ται, λεοντάρια ξακουστά,

?ς πότε στίς σπηλιές σας κοιμάσθε σφαλιχτά;

Μαυροβουνίου καπλάνια κι’ ?λύμπου σταυραετοί

κι’ ?γράφων τ? ξεφτέρια γεν?τε μιά ψυχή>>.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

?μηρος, ?λι?ς

Παυσανίας, Φωκικά

Στράβων, Γεωγραφικά, βιβλίον Θ

Νικηφόρος Κωνσταντινουπολίτης, 6.64,65, Κεδρηνός 796

Ψελλ?ς ? ?νδριος, ?κ το? τυπογραφείου Κορομηλά, 1838

?γκυκλοπαίδεια το? ?λίου

Γεώργιος Μέτσος