2012: Ικαρία με τον Ε.Π.Ο.Σ.Φυλής
2012: Ικαρία με τον Ε.Π.Ο.Σ.Φυλής
Ωραία πού ‘σαι Νικαριά με τα ψηλά βουνά σου,
όμορφα τα κορίτσια σου και κρύα τα νερά σου,
της Ικαρίας το νερό όποιος το πιεί παγώνει
κι όποιος περάσει μια και δυο αγάπη στερεώνει… (παραδοσιακό)
Δεν είχε ακόμα ξημερώσει όταν το γέρικο, σχεδόν 40χρονο σκαρί του «Ιεράπετρα» έδεσε στο λιμάνι του Αγίου Κηρύκου, στην Ικαρία. 45 αγουροξυπνημένοι ορειβάτες και ορειβάτισσες κατέβηκαν από το πλοίο , ποτέ ο ύπνος στο πάτωμα των καραβιών μέσα στη νύχτα δεν είναι τόσος ώστε να ξεκουραστεί κανείς αρκετά.
Είχε πια ανατείλει ο ήλιος όταν με το λεωφορείο φτάσαμε στο χωριό Μαυράτο (460 μ.), απ’ όπου ξεκίνησε η πορεία προς τον Αθέρα. Μπροστά ο Γιώργος, ο αρχηγός μας. Το μονοπάτι ανηφορικό, με ήπια κλίση, μέσα σε ένα δασωμένο τοπίο, γεμάτο με φτέρες, εκεί όπου οι Ικαριώτες είχαν στα παλιά χρόνια τα αμπέλια τους. Σ’ αυτά τα μέρη παρήγαγαν τον περίφημο «Πράμνιο» οίνο, γνωστό από τα Ομηρικά χρόνια (εδώ η Κίρκη μέθυσε τους συντρόφους του Οδυσσέα). Ο Πράμνειος οίνος έλκει το όνομά του από τον Πράμνο, δηλαδή το όρος Αθέρα. Η πρωινή ομίχλη εμπόδιζε την ελεύθερη θέα, είχε όμως ευεργετική επίδραση στη διάθεση της ομάδας για την άνοδο μέχρι το Καψαλινό Κάστρο, (800 μ.), απομεινάρι από την περίοδο που οι Γενουάτες πέρασαν από το νησί. Μετά την πρώτη στάση, συνεχίζουμε ανηφορικά και δεν αργούμε να φτάσουμε στην κορυφογραμμή . Η πορεία μας γίνεται προς τα δυτικά, μέσα από μικρά δασωμένα τμήματα μέχρι την κορυφή του Αθέρα (1040 μ.), στη θέση Εφανός. Συνεχίζουμε προς το δυσκολότερο πέρασμα του Αθέρα που αποκαλείται «Κακό Καταβασίδι», διάβαση που γίνεται μέσα στην ομίχλη με τη βοήθεια σκοινιού. Συνεχίζουμε στην εντυπωσιακή κορυφογραμμή και σε κάποιο σημείο φτάνουμε σε ένα κρυφό πέρασμα της νότιας ορθοπλαγιάς. Το «πέρασμα του Φράγγου». Λίγο μετά φτάνουμε στο ερειπωμένο χωριό της Άνω Πλαγιάς (600 μ.). Από εκεί, ακολουθώντας ένα καταπληκτικό χτιστό μονοπάτι περνάμε από επιβλητική,πολύ χαρακτηριστική θέση του Ικαριώτικου τοπίου, την «κόψη της Πούντας». Σε λίγο, φτάνουμε στον Άγιο Δημήτριο, ένα εκκλησάκι που βρίσκεται σχεδόν πάνω στον επαρχιακό δρόμο που οδηγεί προς τον Εύδηλο. Δύο άτομα αποχωρίζονται και μεταβαίνουν στον Μαγγανίτη οδικώς, εκεί όπου θα γίνει η πρώτη διανυκτέρευση. Μετά από μια σύντομη στάση, η κύρια ομάδα συνεχίζει προς τα δυτικά, διασχίζοντας το δρόμο και μπαίνει στο ‘’δάσος του Ράντη’’. Το δάσος αυτό , από τα μοναδικά του είδους στο Αιγαίο αποτελείται κυρίως από Αριά (Quercusilex, ένα είδος βελανιδιάς) και Άνδρακλα, δηλαδή ένα σπάνιο είδος κουμαριάς. Πολλά από τα δέντρα έχουν ηλικία πάνω από 300 χρόνια, πρόκειται δηλαδή για ένα αρχαίο δάσος το οποίο απειλείται , επειδή είναι εκτεθειμένο στις σύγχρονες πιέσεις και κυρίως στην αποίμενη κτηνοτροφία. Οδοιπορώντας προς τα δυτικά, φτάνουμε στην περιοχή του «Παπουτσοκρύφτη» εκεί δηλαδή όπου οι κάτοικοι του Μαγγανίτη , όταν πήγαιναν στα πανηγύρια των γειτονικών χωριών, έβγαζαν (έκρυβαν) τα παπούτσια τους για να μην φθείρονται, τέτοια φτώχια υπήρχε στο νησί μέχρι λίγες δεκαετίες πριν….. Από τη θέση Σταυρί (633μ.), ακολουθώντας το κύριο μονοπάτι κατηφορίζουμε προς το Μαγγανίτη, σε μια υπέροχη διαδρομή με θέα στο Αιγαίο την ώρα του δειλινού, μετά από 12άωρη πορεία. Το μεγαλύτερο τμήμα της ομάδας διανυκτέρευσε στο σπίτι αλλά και στον κήπο του Κώστα, του συναρχηγού, που με προθυμία μας φιλοξένησε όλους. Μάλιστα, μερικές κοπέλες είχαν την τύχη να κοιμηθούν σε – απόλυτα προσαρμοσμένο στο τοπίο -ανακαινισμένο σπιτάκι-καταφύγιο , χτισμένο από την εποχή που οι πειρατές αλώνιζαν στο Αιγαίο και που σήμερα ο Κώστας το έχει μετατρέψει σε μικρό λαογραφικό μουσείο. Το βράδυ, φαγητό στην ταβέρνα του Αποστόλη με ντόπιο κατσικάκι και χορτόπιτες. Εννοείται ότι ακολούθησε χορός, με Ικαριώτικα τραγούδια, μια πρώτη προετοιμασία για το μεθαυριανό πανηγύρι.
Τη δεύτερη μέρα το πρωί, ακολουθώντας ένα καλοδιατηρημένο μονοπάτι από το κέντρο του χωριού, σε ένα μοναδικό τοπίο με γρανιτένιους βράχους και ψηλά δέντρα (ψηλά γιατί έχουν προστατευθεί από τα κατσίκια με ένα πανύψηλο λιθόκτιστο τοίχο που περιτριγυρίζει όλο το χωριό) φτάσαμε στην κορυφογραμμή του Παπουτσοκρύφτη (670 μ.). Η ομίχλη που ανεβαίνει και διαλύεται στην κορυφογραμμή, δημιουργεί ένα απόκοσμο τοπίο, μοναδικό…. Λίγο πιο πέρα, μια σπουδαία έκπληξη μας περιμένει! Συναντάμε ένα μικρό σπιτάκι, κτισμένο σε μια εντελώς απομονωμένη θέση, που έχει σαν οροφή και πλαϊνούς τοίχους γρανιτένιους ογκόλιθους, που στην Ικαρία ονομάζονται «λούροι», ένα σπιτάκι λοιπόν που μοιάζει παραμυθένιο και «κλέβει» τις καρδιές όλων. Από εκεί, ακολουθώντας παλιό κτιστό μονοπάτι, φτάνουμε στη γραφική Ι.Μ.Μουντέ, μέσα από δάση πεύκων. Λίγη δροσιά στις μικρές τεχνητές λίμνες δίπλα στο μοναστήρι είναι ευπρόσδεκτη από όλους πριν συνεχίσουμε την κατηφορική πορεία μας προς το όμορφο (αλλά και πασίγνωστο πια) χωριό Χριστός Ραχών. Η επιστροφή στο Μαγγανίτη έγινε με λεωφορείο το βράδυ, με στάση στο χωριό Μάραθος για φαγητό με ντόπιες γεύσεις στην ταβέρνα ……
Η διαδρομή της τρίτης μέρας ξεκίνησε τα ξημερώματα από το μόλο του Μαγγανίτη με το καραβάκι που εκτελεί το καθημερινό δρομολόγιο από Μαγγανίτη-Καρκινάγρι προς Άγιο. Για το πολύ πρωινό ξύπνημα αποζημιωνόμαστε από την παράκτια θαλάσσια διαδρομή μέχρι την παραλία στου Τραπάλου, δίπλα στους βραχώδεις σχηματισμούς, που όπως τους έχει διαβρώσει η θάλασσα και ο αέρας, δημιουργούν ιδιαίτερα σχήματα, απόκοσμα. Στην παραλία του Τραπάλου, μας περιμένουν πρόσχαροι οι ιδιοκτήτες της μοναδικής ταβέρνας, που την άνοιξαν ειδικά για την ομάδα μας, σε αυτό το απομονωμένο μέρος αργούν ακόμα να φανούν επισκέπτες. Μπάνιο στη θάλασσα, καλό φαγητό , αλλά και ξεκούραση κάτω από τους ίσκιους των πεύκων ανεβάζουν τη διάθεση για τη συνέχεια και το πανηγύρι που πλησιάζει. Ακολουθώντας τον παράκτιο χωματόδρομο, φτάνουμε σε 1 ώρα στο Καρκινάγρι. Από εκεί, ανηφορίζουμε στο πιο καλοδιατηρημένο – ίσως – μονοπάτι του νησιού, προς τον Άγιο Ισίδωρο. Αυτό βέβαια εξηγείται από το γεγονός ότι το Καρκινάγρι είναι ο πιο απόμακρος οικισμός του νησιού και αυτό το γεγονός είχε σαν αποτέλεσμα η οδική πρόσβαση προς τους υπόλοιπους οικισμούς να γίνεται από το μονοπάτι, μέχρι πρόσφατα. Μετά από 3 ώρες πορεία, ο ήλιος είχε πια γύρει αρκετά όταν ακούστηκε μέσα από το δάσος των Αριών ο ήχος του βιολιού, φτάναμε στον Άγιο Ισίδωρο (800 μ.). Μάλλον είμαστε οι μοναδικοί, από τους εκατοντάδες που συμμετείχαν στο πανηγύρι, που φτάσαμε εκεί πεζοπορώντας, όπως έκαναν τα παλιά χρόνια οι κάτοικοι από τα γύρω χωριά, βιώνοντας την αυθεντικότητα του τοπίου αλλά και της γιορτής. Η βραδιά που ακολούθησε, ήταν μοναδική, από κάθε άποψη. Το πανηγύρι δεν γίνεται φυσικά όπως παλιά, η ευκολία στην πρόσβαση με αυτοκίνητα οδηγεί εδώ εκατοντάδες από όλο το νησί (κυρίως νέους και νέες ) που δίνουν τον κυρίαρχο τόνο στη γιορτή. Τα έσοδα από το πεντανόστιμο φαγητό και το ντόπιο κρασί, χρησιμοποιούνται από τους τοπικούς συλλόγους για την κατασκευή έργων που είναι απαραίτητα στις μικροκοινωνίες του νησιού, κλασσική πλέον συνηθεια των φορέων που διοργανώνουν τα πανηγύρια. Μόνο όποιος έχει βρεθεί σε Καριώτικο πανηγύρι μπορεί να αντιληφθεί τα συναισθήματα που βιώσαμε εκείνη τη μοναδική βραδιά. Χορός, γλέντι, επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους, ατμόσφαιρα που ‘’απογειώνει’’, εκστασιάζει και αποπνέει μαγεία και ομορφιά, σε ένα τοπίο ορεινό, απέριττο, μέσα σε αρχαίο δάσος, με απέραντη θέα στο Αιγαίο. Θα ήταν περασμένες δύο, όταν ό ήχος του βιολιού σίγησε και οι τελευταίοι επισκέπτες έφυγαν, η γιορτή είχε ξεκινήσει από το πρωινό της προηγούμενης μέρας. Τα σύννεφα απ’ το Γαρμπή κάλυπταν όλο το ορεινό κομμάτι του νησιού, η ατμόσφαιρα έγινε μυστηριακή και ο αέρας δυνάμωσε. Μέσα στο σύννεφο λοιπόν ψάξαμε και βρήκαμε γωνιές πίσω από τους βράχους για να απαγκιάσουμε μέχρι το ξημέρωμα….
Το πρωί, συγκεντρωθήκαμε στον αυλόγυρο της εκκλησίας του Αγίου Ισιδώρου, είχαμε πια απομείνει μόνοι μας, μέσα στην ομίχλη και τον δυνατό αέρα. Λόγω του καιρού, αποφασίστηκε να τροποποιηθεί το πρόγραμμα της ημέρας, η πορεία στην κορυφογραμμή της Μέλισσας, έτσι όπως την είχε σχεδιάσει ο Γιώργος δεν φαινόταν να έχει ενδιαφέρον εφόσον μάλιστα δεν υπήρχε θέα στο Αιγαίο. Βέβαια, χάσαμε την ευκαιρία να βαδίσουμε σε ένα βραχώδες, άγριο τοπίο, εκεί όπου γνωστός επιχειρηματίας σχεδιάζει να εγκαταστήσει 110 τεράστιες ανεμογεννήτριες (όχι πάντως χωρίς αντιδράσεις) , χωρίς να λαμβάνει καθόλου υπόψη τις επιπτώσεις από την βάρβαρη επέμβαση στο μοναδικό ορεινό τοπίο του νησιού, με το δεδομένο ότι οι 110 ανεμογεννήτριες (με μέγιστο ύψος 150 μέτρα και άνοιγμα φτερών 90 μέτρα!) θα αναπτυχθούν σε όλο το μήκος της κορυφογραμμής του Αθέρα, δηλαδή σε έκταση 28 (!) τετρ. χιλιομέτρων, αλλοιώνοντας ριζικά τη φυσιογνωμία του νησιού. Όμως, τι τον νοιάζει τον επιχειρηματία το αρχέγονο τοπίο της Ικαρίας….μόνο για το κέρδος ενδιαφέρεται ! Η νέα πορεία μας οδήγησε μέχρι την τεχνητή λίμνη στο Πέζι και από εκεί, ακολουθώντας κατηφορική πορεία μέσα σε δάσος με πεύκα , φτάσαμε σε μια παλιά κατοικιά , με όλη την εγκατάσταση να είναι σχεδιασμένη έτσι ώστε να μην είναι ορατή από τους πειρατές. Αρκετή ώρα πιο κάτω , πεζοπορώντας δίπλα στο ρέμα Χάλαρη, οδηγηθήκαμε στον καταρράκτη Ραξούνια με ύψος πτώσης πάνω από 30 μέτρα δέσποζε στο τοπίο. Ομολογώ ότι η ύπαρξη ενός τέτοιου καταρράκτη είναι πολύ ιδιαίτερη για το τοπίο των νησιών του Αιγαίου, ίσως και μοναδική! Μετά τις απαραίτητες αναμνηστικές φωτογραφίες, ανηφορήσαμε μέχρι τη θέση «Αφιανές» όπου βρίσκεται το ομώνυμο οινοποιείο του Νίκου και της γυναίκας του Μαρίας, οι οποίοι μας ξενάγησαν στις εγκαταστάσεις του, όπως και στο χώρο της έκθεσης με χρηστικά αντικείμενα που σχετίζονται με το κρασί και -φυσικά -μας πρόσφεραν για δοκιμή τα κρασιά που με περίσσειο μεράκι παράγουν. Η επιστροφή στο Μαγγανίτη έγινε με αγροτικά αυτοκίνητα . Στην ταβέρνα του ….. γευτήκαμε τις τελευταίες Ικαριώτικες νοστιμιές πριν μπούμε στο λεωφορείο για τον Εύδηλο. Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, το αγέρωχο ‘’Ιεράπετρα’’ μπήκε σιγά-σιγά στο λιμάνι. Άλλο ένα ταξίδι του Ε.Π.Ο.Σ. ΦΥΛΗΣ είχε φτάσει στο τέλος του. Διαδρομές σε ένα πολύ ιδιαίτερο νησί του Αιγαίου, που συνδυάστηκαν με το πρώτο πανηγύρι της ‘’καλοκαιρινής’’ περιόδου στον Άγιο Ισίδωρο. Γιώργο, Κώστα σας ευχαριστούμε για την πολύ καλή σχεδίαση, οργάνωση και την φροντίδα που δείξατε για όλους !
Ηλίας Νόκας
