ΤΖΟΥΜΕΡΚΑ-ΣΤΡΟΓΓΟΥΛΑ- ΣΥΡΑΚΟ-ΚΑΛΑΡΥΤΕΣ ΜΕ ΦΥΛΗ
15-17-5-2015
Τζουμέρκα μου περήφανα και Άγραφα παινεμένα,
σαν τι κακό επάθατε και είστε λυπημένα
Τον Κατσαντώνη πιάσανε , στα Γιάννενα τον πάνε.
Με αυτά τα κοσμητικά επίθετα περήφανα… και παινεμένα εξυμνεί η λαϊκή μούσα τα Τζουμέρκα και τα Άγραφα, μέρη όπου έζησε και «έδρασε»… ο θρυλικός ήρωας Κατσαντώνης.
Περήφανα λοιπόν είναι τα Τζουμέρκα καθώς είναι μια απ’ τις πιο άγριες και επιβλητικές κορυφογραμμές της Πίνδου, γεμάτη φαράγγια, χαράδρες, καταρράκτες και απόκρημνα βουνά, με μοναδικά και εντυπωσιακά ανάγλυφα, καθώς και με θαλερά… ξακουστά και πολυτραγουδισμένα… αλπικά λιβάδια, όπως η Κοστηλάτα, η Μπρέσιανη κ.α.
Θυμάμαι στα γυμνασιακά μου χρόνια, που χορεύαμε παραδοσιακούς χορούς στις εθνικές γιορτές, ένα απ’ τα δημοφιλέστερα τραγούδια ήταν το «Ψηλά στην Κοστηλάτα, στα κρύα τα νερά, χορεύουν τα κορίτσια, μαζί με τα παιδιά»… κλπ κλπ
Το όνομα Τζουμέρκα, προέκυψε… από την βλάχικη λέξη «τζούμ» που σημαίνει μυτερός… και πράγματι οι κορφές τους είναι μυτερές… με εντυπωσιακά ανάγλυφα, που θυμίζουν Άλπεις…
Είναι οι Άλπεις της Ελλάδας… καθώς είναι κομμάτι της Οροσειράς της Πίνδου, που είναι η συνέχεια των Διναρικών Άλπεων στην χώρα μας.
Στις υπώρειες αυτών των βουνών, είναι κτισμένα πληθώρα πανέμορφων χωριών, όπως τα Πράμαντα, τα Άγναντα, οι Μελισσουργοί, ο Καταρράκτης, το Ματσούκι, τα Θοδώριανα και άλλα μικρότερα και οι παραδοσιακοί διατηρητέοι οικισμοί, Καλαρρύτες και Συρράκο.
Σε συνδυασμό με τα δυο ποτάμια, τον Άραχθο και τον Καλαρρύτικο, η περιοχή είναι ένας δημοφιλής εναλλακτικός προορισμός στη χώρα μας, ιδανικός για ορειβασία, πεζοπορία, ράφτινγκ, κάνιονιγκ και άλλα σπορ.
Η ψηλότερη κορφή του συμπλέγματος, είναι η Κακαρδίτσα(2.429), ακολουθεί το Καταφίδι στα (2.393) και έπεται η Στρογγούλα(2.212μ). Άλλες χαμηλότερες κορυφές είναι η Ρόκα(2.143), που είναι μυτερή σαν τη ρόκα που έγνεθαν οι μανάδες μας… και η Ρουίστα.
Στην ωραιότερη εποχή του χρόνου… την άνοιξη και μάλιστα τον μήνα Μάη, βρεθήκαμε εδώ με τον ΕΠΟΣ-ΦΥΛΗΣ για ανάβαση στην Στρογγούλα, πεζοπορίες και επισκέψεις σε αξιοθέατα της περιοχής, όπως το σπηλαιομονάστηρο της Μονής Κηπίνας και το σπήλαιο της «Ανεμότρυπας», στα Πράμαντα.
Αρχηγοί μας, ο δρόσος Τραπεζάρης, της εύκολης πορείας και ο Θανάσης Μπαρμπούτης της δύσκολης.
Οι μισοί μείναμε στο καταφύγιο των Πραμάντων, στα 1240μ. και οι υπόλοιποι στο ξενοδοχείο «Τζουμέρκα» στα Πράμαντα.
Το καταφύγιο περιποιημένο, καθαρό και το φαγητό αρκετά καλό… … το κλασικό φαί των καταφυγίων… μακαρόνια με κιμά… που τώρα, ήταν κεφτέδες…
Το Σάββατο το πρωί, οι ορειβάτες 18 τον αριθμό, πήραμε το μονοπάτι απ’ το καταφύγιο, για την Στρογγούλα… την πιο εντυπωσιακή και δυσκολότερη κορυφή στα Τζουμέρκα.
Το όνομα «Στρογγούλα»… της δόθηκε κατ ’ευφημισμό… και δεν της δόθηκε τυχαία… καθώς από τα Πράμαντα αλλά και απ’ το χωριό Καταρράκτης, το εντυπωσιακό, ανάγλυφο του βουνού, σου δίνει την αίσθηση μιας τεράστιας στρούγγας, καθώς τεράστιοι πέτρινοι όγκοι, διατάσσονται κυκλοτερώς, σαν «ζωνάρια»… σε πολλαπλά επίπεδα, που το κάνουν μοναδικό… άγριο και επιβλητικό…
Στην αρχή το μονοπάτι τραβερσάρει στις υπώρειες του βουνού, αλλά όταν μπήκαμε στα «ζωνάρια», άρχισε να ελίσσεται θεαματικά… και να κάνει πολλά καγγέλια…
Σε κάποια σημεία, ιδιαίτερα στα «ζωνάρια», περνούσε από στενά δύσβατα περάσματα και χρειάστηκε να σκαρφαλώσουμε. Και όσο ανεβαίναμε όλο και δυσκόλευε… καθώς υπήρχε και χιόνι… στις βορινές πλαγιές.
Πριν από δέκα μέρες, εδώ, τραυματίστηκε ένας συνορειβάτης μας… Γλίστρησε, καθώς τότε είχε πολύ χιόνι και λίγο έλλειψε να χάσει τη ζωή του… Σταμάτησε λίγο πριν το γκρεμό… Ελικόπτερο τον μετέφερε στο νοσοκομείο.
Μετά από κανένα δίωρο, κάναμε μια στάση, σε μια εγκαταλειμμένη στάνη… σε περίοπτη θέση… Πήραμε μια ανάσα και συνεχίσαμε… και κάποια στιγμή… μετά πολλών κόπων και βασάνων… και στάσεων… φτάσαμε κορφή…
Η θέα από εδώ μαγευτική!…φαίνονταν τα Γιάννενα, το Μιτσικέλι, ο Τόμαρος, το Περιστέρι με τα γραφικά χωριά Καλαρρύτες και Συρράκο, κτισμένα σε απόκρημνες πλαγιές του, η Κακαρδίτσα και άλλες κορφές της νότιας Πίνδου.
Πανευτυχείς… που πετύχαμε τον σκοπό μας… πήραμε το μονοπάτι για κατάβαση προς την άλλη μεριά του βουνού, προς Άγναντα μεριά… Κάναμε δηλαδή, διάσχιση… Μια διάσχιση που δεν είχε τελειωμό…
Καθώς κατεβαίναμε, βλέπαμε την κοιλάδα του Άραχθου με τα χωριά απέναντι, το φράγμα του Πουρναρίου και το εντυπωσιακό Καταφίδι…
Και αφού διασχίσαμε κάμποσες ράχες, ιδιαίτερα η πρώτη είχε μεγάλη κλίση και άλλες τόσες χαράδρες… προσπεράσαμε κάμποσες ερειπωμένες στάνες… κάποια στιγμή τελείωσε η ξεραίλα… και τα βράχια και μπήκαμε στο δασωμένο.
Εδώ κάναμε μια στάση στο μοναστήρι της Ανάληψης, που ήταν έτοιμο για το πανηγύρι… Είχε καθαριστεί και σημαιοστολιστεί… όπως συνηθίζεται… και γύρω απ’ το πέτρινο χοροστάσι… είχαν τοποθετηθεί τραπέζια και καρέκλες…
Στην όμορφη πέτρινη βρύση του… δροσιστήκαμε… και συνεχίσαμε για τα Άγναντα… όπου φτάσαμε ξεθεωμένοι… .Ώρες πορείας δέκα… καλά νάμαστε να το ξανακάνουμε…
Οι πεζοπόροι πήγαν με το λεωφορείο στο χωριό Καλαρρύτες για να κάνουν την διαδρομή Καλαρρύτες-Συρράκο, αλλά ατύχησαν… αφού το μονοπάτι… που κατεβάζει στο φαράγγι, όπου κυλάει ο ποταμός «Χρούσια», παραπόταμος του Καλαρρύτικου, είχε καταρρεύσει σε κάποια σημεία και ήταν αδιάβατο…
Έτσι περιηγήθηκαν στον παραδοσιακό οικισμό με τα πετρόκτιστα σπίτια και εκκλησιές, τις πολλές πέτρινες καλαίσθητες βρύσες και τα πολλά πέτρινα γεφυράκια, όλα αριστουργήματα της ηπειρώτικης αρχιτεκτονικής.
Το όνομα Καλαρρύτες… παραπέμπει σε καλά… ρέοντα νερά και είναι αλήθεια ότι υπάρχουν πολλές πηγές μέσα και πιο πάνω απ’ τον οικισμό.
Οι Καλαρρύτες, με το Συρράκο, που προέκυψε από την λατ. λέξη seraco, που σημαίνει άγονος, φτωχός τόπος, κατοικούνταν από βλάχους, όπως και πολλά ακόμα χωριά της Πίνδου, και είχαν ακμάσει επί τουρκοκρατίας, κατά τον 18ο αιώνα κυρίως… Οι πηγές πλούτου ήταν η κτηνοτροφία, το εμπόριο και η αργυροχρυσοχοϊα.
Εμπορεύονταν τα προϊόντα από τα ζώα, τυριά, βούτυρο, αλλά και μάλλινα υφάσματα, φλοκάτες και κάπες. Ήταν γνωστοί κυρίως ως «καπάδες» «ασημωτάδες» και ως «χρυσικοί»… αλλά και ως κτίστες και ραφτάδες, «τερζήδες» επί τουρκοκρατίας… καθώς είχαν εξειδικευτεί στην κατασκευή χρυσοκέντητων στολών για αξιωματούχους του Αλή-πασά.
Μετά την καταστροφή των χωριών αυτών, το 1821, τα χωριά αυτά ερήμωσαν… και οι κάτοικοι κατέφυγαν κυρίως στα Ιόνια νησιά και στην Ιταλία όπου συνέχισαν τις δραστηριότητές τους…
Οι γνωστοί ιταλικοί «οίκοι» κοσμημάτων «Bulgari» και «Nessi», είναι απόγονοι μεγάλων χρυσοχόων από τους Καλαρρύτες…
Οι Καλαρρύτες είχαν και εξαιρετικό ξερό κλίμα, και ήταν ο αγαπημένος τόπος αναψυχής του Αλή-Πασά…
Απ’ το Συρράκο κατάγονταν ο Ιωάννης Κωλέτης, πρώτος συνταγματικός πρωθυπουργός της χώρας μετά την απελευθέρωση, και οι ποιητές, Κώστας Κρυστάλλης, γνωστός και ως ποιητής του βουνού και της στάνης, καθώς εξύμνησε με πάθος τα βουνά και την ποιμενική ζωή και Γεώργιος Ζαλοκώστας.
Στη συνέχεια επισκέφτηκαν την Μονή Κηπίνας, που είναι κτισμένη σε σπήλαιο, που βρίσκεται σε απόκρημνο βράχο στην κοιλάδα που διασχίζει ο Καλαρρύτικος ποταμός και το εντυπωσιακό σπήλαιο «Ανεμότρυπα» στα Πράμαντα.
Την Κυριακή, οι περισσότεροι, πήγαν για κάνιονιγκ στον Άραχθο ποταμό, που τελειώνει στη θέση όπου στέκονταν αγέρωχο… και περήφανο για εκατόν σαράντα εννιά χρόνια, το ιστορικό και ξακουστό γεφύρι της «Πλάκας», που πλέον δεν υπάρχει, καθώς το «πήρε»… το ποτάμι την 1η Φεβρουαρίου του 2015, μετά από ένα «μίνι» κατακλυσμό στην περιοχή…
Οι πεζοπόροι, πήραμε το μονοπάτι από «Κρυοπηγή» (1.100) και φτάσαμε ως τους εντυπωσιακούς καταρράκτες, πάνω απ’ το ομώνυμο χωριό.
Στάση για αναψυχή και καφέ, στη μονή της Αγ. Αικατερίνης, διατηρητέο μνημείο του 1730 και κατάβαση στο χωριό Καταφύγιο.
Μια μικρή ομάδα πέντε ατόμων, από την Αγ. Αικατερίνη, ανηφορίσαμε για μια εντυπωσιακή «παραφυάδα» της Στρογγούλας, έναν μυτερό απόκρημνο βράχο, που στην κορυφή του «φωλιάζει»… το απέριττο εξωκκλήσι του Αγ. Αθανασίου, με άπλετη θέα τριγύρω.
Ανεβαίνοντας, πάνω απ’ το δασωμένο, υπήρχε ένα μικρό οροπέδιο και βαθμίδες, που τα παλιά χρόνια καλλιεργούνταν… εκείνα τα χρόνια… που η χώρα μας καλλιεργούνταν στο σύνολό της και έτρεφε τον πληθυσμό της…
Κθ’ οδόν είδαμε και ένα αναστηλωμένο πέτρινο αλώνι… ως αξιοθέατο… πλέον, για τουριστικούς λόγους… Φαγητό στο χωριό Καταφύγιο και επιστροφή στην Αθήνα.
