29 Απριλίου 2025

ΧΑΛΚΗ 2007

Αφιερωμένο σ’ αυτούς τους υπέροχους ανθρώπους……

Η ιδέα

Για δεύτερη χρονιά το Δ.Σ. του Συλλόγου μας έριξε την ιδέα. Συνδυασμός μικρών καλοκαιρινών διακοπών με δημιουργική απασχόληση και πιο συγκεκριμένα, καθαρισμός ενός μονοπατιού σ΄ένα μικρό ελληνικό νησί, την Χάλκη. Και γιατί όχι, σκέφτηκαν όσοι ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση ! Κι ήταν οι ίδιοι άνθρωποι που έκαναν δική τους την ιδέα, κι ήταν αυτοί οι άνθρωποι που μπορεί να μην είχαν σκαλίσει ούτε μια γλάστρα στο σπίτι τους ποτέ ή να μην ήξεραν τι ήταν η ψαλίδα κοπής θάμνων ή η τσάπα.

Κι όμως πίστεψαν κι αυτοί όπως κι εμείς ότι δεν πρέπει να αφήσουμε να χαθούν οι παλιοί δρόμοι που υπήρχαν Π.Π. (προ … «πολιτισμού») κι ήταν έργα τέχνης των απλών ανθρώπων της ελληνικής υπαίθρου, εκείνων των αγροτών και μαστόρων που υπήρξαν οι πρόγονοί μας. Αφού λοιπόν πίστεψαν στην δυνατότητα υλοποίησης της ιδέας, την έκαναν δική τους, την υιοθέτησαν γιατί σκέφτηκαν ότι εκεί που δεν υπάρχει κρατική μέριμνα και κανένας επίσημος κρατικός φορέας υλοποίησης, υπάρχει η μεγαλοσύνη των απλών ανθρώπων, των ανθρώπων στους οποίους ανήκει αυτή η πατρίδα. Κατάλαβαν πολύ γρήγορα ότι όπου αδυνατούν να επέμβουν οι κρατικοί φορείς οι απλοί άνθρωποι, ο λαός, μπορεί να κάνει θαύματα γιατί αυτός ο τόπος είναι δικός τους. Κι έπιασαν «δουλειά»…

Η ιδέα που έγινε πράξη…

Κι έτσι, περίπου με αυτές τις σκέψεις, μαζεύτηκε στη Χάλκη από τις 30/6/07 έως τις 8/7/07 η ομάδα, 46 ανθρώπων, μελών και φίλων του συλλόγου, ετερόκλητων ατόμων που τους ένωσε ένας κοινός σκοπός. Και πιστέψτε με, έκαναν το θαύμα. Με τις οδηγίες του κ.Νείλου Πιτσινού, η δουλειά (λίγων ωρών για κάθε μέρα) μοιράστηκε σε πέντε ομάδες με αντίστοιχους υπεύθυνους, έγινε καταμερισμός ατόμων περίπου ίσων δυνατοτήτων και η δουλειά ξεκίνησε από την πρώτη μέρα με κέφι. Ο φούρναρης της Χάλκης μας έφερνε κάθε πρωί το πρωινό μας στην κατασκήνωση και στο τέλος της δουλειάς οι βουτιές στην υπέροχη παραλία του Πόνταμου, μπροστά στην κατασκήνωσή μας, ήταν ότι καλύτερο μιας κι έδιωχνε την κούραση από την προσπάθεια. Η προσπάθεια της ημέρας (ανάλογα με την δυνατότητα του κάθε ένα από εμάς και της επιθυμίας του ή της σωματικής του δυνατότητάς) απέφερε ένα αποτελεσματικό έργο για 800 – 1000 μέτρα μονοπατιού από το σύνολο των 3.600 μέτρων περίπου. Το μονοπάτι αυτό αρχίζει από την Χάλκη, ανεβαίνει στο Χωριό και καταλήγει στον Πανορμίτη στην Πλαγιά με πανοραμική θέα την πόλης της Χάλκης, διασχίζοντας τοπία με πράσινο αλλά αρκετά τοπία απόλυτης πέτρας. Μέσα στο δρόμο βρίσκονται ενδιαφέροντα κομμάτια της κληρονομιάς του νησιού, όπως το βυζαντινό εκκλησάκι των Αγίων Αναργύρων, ο Σπήλιος του Αράπη (αρχαίος θολωτός τάφος), το παλιό ελαιοτριβείο, η κάτω βρυτή (παλιό πηγάδι κάτω από ένα μεγάλο πεύκο), η άνω βρυτή (το πιο αρχαίο πηγάδι του νησιού, με εμφανείς τις γραμμές από τα σχοινιά που ανέβαζαν το νερό αιώνες πριν στο μαρμάρινο χείλος του), το παλιό νεκροταφείο με την εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος χτισμένη με αρχαίο υλικό, ανάμεσα από «κύφες» κωνικά πέτρινα οικήματα των περασμένων αιώνων, χρηστικά για τις κλιματικές και γεωλογικές συνθήκες του νησιού. Ο κύριος αυτός δρόμος του νησιού εξυπηρετούσε στα παλιά χρόνια την επικοινωνία του Χωριού (καστροπολιτεία του νησιού) με το φυσικό λιμάνι της Χάλκης όπου τους τελευταίους αιώνες αναπτύχθηκε το Εμπορειό όπως το αντικρίσαμε όταν πλησίαζε το πλοίο της γραμμής το νησί. Ο δρόμος αυτός κατέληγε στο μοναστήρι του Πανορμίτη στην Πλαγιά όπου μέχρι σήμερα εξακολουθεί να αποτελεί έναν από τους αγαπημένους θρησκευτικούς προορισμούς των κατοίκων του νησιού.

Η χαρά της ολοκλήρωσης….

Φαντάζεστε την ικανοποίηση της ομάδας μας όταν μετά την ολοκλήρωση της προσπάθειας αποκαλύφθηκαν όλα τα προηγούμενα αφού διώξαμε τις περιττές πέτρες, κόψαμε τους θάμνους, καθαρίσαμε το παλιό μονοπάτι. Στο τέλος, το βάψιμο σε επίκαιρα σημεία μιας κόκκινο-μπλε γραμμής, βάφτισε το μονοπάτι και ορειβατικό, γιατί τώρα πια οι ορειβάτες είναι οι μόνοι που βαδίζουν σε απομεινάρια παλιών δρόμων, σε αρχαία καλντερίμια, σε ατραπούς που βρίσκονται μακριά από τον «πολιτισμό». Και δίκαια αυτοί οι δρόμοι τους ανήκουν, γιατί κόντρα στο ρεύμα των καιρών, επιμένουν να λατρεύουν την φύση, να απολαμβάνουν τα δώρα της από κοντά – μέσα σ’ αυτήν – και γιατί όχι να δουλεύουν για να προστατέψουν ένα μνημείο της ελληνικής κληρονομιάς όπως έγινε φέτος το καλοκαίρι στην Χάλκη. Γι αυτό, το μονοπάτι αυτό τους ανήκει.

Δούλεψαν λίγες μέρες από τον ελεύθερο χρόνο τους και το καθάρισαν για να μπορούν κι άλλοι άνθρωποι που αγαπούν τα ίδια πράγματα με αυτούς να απολαμβάνουν ένα πεζοπορικό περίπατο στο νησί.

Δούλεψαν λίγες μέρες από τον ελεύθερο χρόνο τους και το καθάρισαν για να ικανοποιήσουν το δυνατό αίσθημα της ανιδιοτελούς προσφοράς, ένα αίσθημα που χαρακτηρίζει τα ανώτερα ανθρώπινα όντα, και που ήταν ένα από τα κοινά στοιχεία που ένωσε αυτούς τους ανθρώπους και τους ταξίδεψε αυτό το καλοκαίρι στο νησί.

Δούλεψαν λίγες μέρες από τον ελεύθερο χρόνο τους και το καθάρισαν γιατί ήξεραν, ήταν σίγουροι ότι όταν αποφάσισαν να κάνουν αυτό το ταξιδάκι φέτος το καλοκαίρι ότι δεν ήταν μόνοι, ότι υπάρχουν πολλοί άνθρωποι σαν κι αυτούς που πιστεύουν στα ίδια ιδανικά κι ας μην είναι ….προβαλλόμενη μέθοδος υλοποίησης έργων, της σύγχρονης εποχής.

Η ομάδα πάει παντού…

Και δεν θα είχε γούστο η προσπάθεια αν δεν συνδυαζόταν και με άλλες ευχάριστες, διασκεδαστικές κι ανέμελες δραστηριότητες, όπως : Απολαύσαμε την πανσέληνο πάνω από τον Πόνταμο, την θέα του νησιού από το κάστρο, τις βόλτες στο σοκάκια του νησιού, γευτήκαμε το Συμιακό γαριδάκι κι άλλες νοστιμιές, κολυμπήσαμε σε καταγάλανες θάλασσες, καθίσαμε στο ίδιο τραπέζι και ευχηθήκαμε ο ένας στον άλλο, χορέψαμε και συγκινηθήκαμε, γίναμε φίλοι. Κάναμε πεζοπορία και ξενάγηση από τον Νείλο Πιτσινό στο Κάστρο του νησιού όπου έκπληκτοι αντικρίσαμε αρχαιότητες από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι και τα βυζαντινά κι ανάμεσά τους τον πέτρινο θρόνο του Δία και της Εκάτης. Επίσκεψη στον Άη Γιάννη τον Αλάργα, ένα εξαίσιο μοναστήρι σε οροπέδιο του νησιού, όπου μας προσφέρθηκε γεύμα με χειροποίητα μακαρόνια, πεντανόστημα, και επιστρέψαμε στη βάση μας πεζοπορώντας κάτω από τον έναστρο ουρανό, περπατώντας δίπλα-δίπλα μέσα στη νύχτα. Με τη βοήθεια του κ. Χαρή που ήξερε κάθε σπιθαμή της Χάλκης, περπατήσαμε το μονοπάτι για την Αρέτα μια μικρή βορεινή παραλία, σαν θύλακας στη βράχινη ακτογραμμή του νησιού. Επισκεφθήκαμε τα θαλασσοδαρμένα βυζαντινά ασκηταριά, υπολείμματα μιας στάσης ζωής ανθρώπων που είχαν επιλέξει τον ασκητικό βίο σε δυσπρόσιτο σημείο των ακτών κοντά στην Αρέτα. Περπατήσαμε την διαδρομή από τον Πανορμίτη στην Πλαγιά μέχρι τον Άη Γιώργη του Ρυακιού, διαδρομή ανάμεσα σε υπολείμματα βυζαντινών και μεταβυζαντινών μοναστηριών, ανεμόμυλων, πέτρινων ξερολιθιών, καταλήξαμε μέσα από χτιστό δαντελωτό μονοπάτι στον Άη Γιώργη του Ρυακιού, χτισμένο – για την ακρίβεια – κρεμασμένο πάνω από τη θάλασσα, σε μια όαση από αιωνόβια δένδρα τις αβραμιθιές, που κάποτε έδιναν λάδι από τους καρπούς τους στους κατοίκους του νησιού.

Για το τέλος (του επιχειρήματος αλλά και του κειμένου ! ) άφησα, σαν κερασάκι, την δενδροφύτευση που βοήθησαν όλοι να γίνει πάνω από τον Εμπορειό και που την ιδέα είχε ο κ. Νίκος Σφακιωτάκης, ένας πολύ καλός φίλος του Συλλόγου μας. Πιο συγκεκριμένα, δεν είχε μόνο την ιδέα, προσπάθησε και πάλεψε με ….δημόσιους φορείς για να πετύχει εκεί που δεν πέτυχαν αυτοί. Η ομάδα ήταν με το μέρος του κι έτσι, αν και λίγο κουρασμένοι, βοήθησαν όλοι να πραγματοποιηθεί ο σκοπός: ΚΑΙ ΛΙΓΟ ΑΚΟΜΗ ΠΡΑΣΙΝΟ ΣΤΟ ΝΗΣΙ.

Τα πολιτιστικά δρώμενα…

Όλα τα παραπάνω είναι ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ και δεν θα έκλεινε διαφορετικά αυτή η προσπάθεια, παρά με ….πολιτιστικές εκδηλώσεις στο νησί.

Μεταφέρθηκε στον προθάλαμο του Δημοτικού Σχολείου η έκθεση φωτογραφίας 2006 του συλλόγου και οργανώθηκαν δύο πολιτιστικές εκδηλώσεις, δουλεμένες καιρό πριν στην Αθήνα, σε κείμενα της Αλίκης Βεγίρη, αληθινής φίλης του συλλόγου, με εξαίσια πένα και άποψη.

Την Παρασκευή 6/7/07 παρουσιάστηκε «Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ» σε κείμενα της Αλίκης Βεγίρη που διάβασε η Κύνθια Δημητρέλη και προβλήθηκε η ταινία του Βασίλη Ντούβλη «Έλληνες της Διασποράς». Η βραδιά έκλεισε παραδοσιακά με Χαλκίτες μουσικούς.

Το Σάββατο 7/7/07 παρουσιάστηκε ο «ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ. ΟΠΤΙΚΟ-ΜΟΥΣΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΠΟΙΗΤΗ ΤΩΝ ΘΑΛΑΣΣΩΝ». Κείμενα Αλίκη Βεγίρη. Διάβασαν υπέροχα οι : Σταύρος Φονικάκος, Κύνθια Δημητρέλη, Τάσος Αλεξανδρόπουλος και Ζαϊρα Τριβυζά.

Επίλογος…

Κλείνοντας τα λίγα λόγια που αποφάσισα να γράψω για την επιτυχία της προσπάθειας που είχα την τύχη να συμμετέχω και εγώ, θέλω δημόσια να ευχαριστήσω όλους όσους βοήθησαν για αυτό που συντελέστηκε τον Ιούλιο του 2007 στη Χάλκη.

Εύχομαι και ελπίζω να υπάρχουν πάντα άνθρωποι όπως ο κ. Νείλος Πιτσινός ο οποίος πρότεινε στο Δ.Σ. την μελέτη για την ανακατασκευή του μονοπατιού, επίβλεψε, δούλεψε και οργάνωσε την προσπάθεια, αλλά πρώτα απ’ όλα πίστεψε κι ο ίδιος σ’ αυτή τη μορφή υλοποίησης. Το Δ.Σ. τον ευχαριστεί θερμά. Οι ευχαριστίες μας ολόψυχα στον Δήμο Χάλκης και ιδιαιτέρως στην κυρία Ελένη Παναγή Δήμαρχο Χάλκης που μας πρόσφερε την φιλοξενία και στον πανταχού παρών αντιδήμαρχο κ. Κιτράκη Χρυσοβέργη που χωρίς την βοήθειά τους δεν θα ήταν δυνατόν να ολοκληρωθεί η προσπάθεια. Επίσης ένα μεγάλο ευχαριστώ ανήκει στην Αλίκη Βεγίρη για τα μεστά κείμενά της, στον Μανώλη Γρυλλάκη για την σκηνοθεσία των πολιτιστικών εκδηλώσεων, τον Ασκληπιό Μαρκάκη και την Όλγα Μουρίκη που βοήθησε να μπει σε τάξη το ηλεκτρονικό μέρος των εκδηλώσεων, τον Σταύρο Φονικάκο που διάβασε με ψυχή όλα τα ποιήματα του Νίκου Καββαδία, την Κύνθια Δημητρέλη για την εύθραυστη, δροσερή και πολλά υποσχόμενη ερμηνεία της. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στον Νίκο Σφακιωτάκη που οργάνωσε με μεγάλη αγάπη και προσωπικό κόστος την δενδροφύτευση στο νησί, έτσι, για να θυμίζει και κάτι άλλο το πέρασμά μας από εκεί κάποτε, στους καιρούς που θα ακολουθήσουν……

Μέλη του Συλλόγου που συμμετείχαν :

1

Γκιζιώτη Αθανασία

2

Δημητρέλη Κύνθια

3

Ζορμπάς Σπύρος

4

Ιωαννίδης Γιάννης

5

Κόκκαλης Γιάννης

6

Κολοβού Ελένη

7

Μέτσος Γιώργος

8

Μουρίκη Όλγα

9

Μπετζέλου Ελευθερία

10

Ντούμα Λεμονιά

11

Τόλη Εύη

12

Τριβυζά Ζαϊρα

13

Τσιάρτα Μαρία

14

Χατζάκη Γιώτα

Φίλοι του Συλλόγου που συμμετείχαν :

1

Αηδονοπούλου Άσπα

2

Αλεξάκη Ουρανία

3

Αλεξανδρόπουλος Τάσος

4

Ανδρέου Ιωάννα

5

Δελατόλα Ελισάβετ

6

Δεληγιaννάκη Όλγα

7

Ζαβού Δήμητρα

8

Καλογιάννη Άννα

9

Καραστεργίου Ιωάννα

10

Κλεισιάρης Δημήτρης

11

Κωτσής Γιάννης

12

Λαζάρου Αλεξάνδρα

13

Λουκόπουλος Χρήστος

14

Λύτρα Χρυσάνθη

15

Μουντούλας Σμολένσκι

16

Μπαζιάνα Βασιλική

17

Μπαλωμένος Δημήτρης

18

Ντούβου Μαρία

19

Παπαδάκου Γεωργία

20

Παπαντωνοπούλου Ρένα

21

Πιτσινός Νείλος

22

Πιτσινού Σοφία

23

Σακά Αφροδίτη

24

Σπυριδοπούλου Ελπίδα

25

Στάμου Μαρία

26

Σφακιωτάκης Νίκος

27

Ταμπορίνο Σοφία

28

Τσιλίκη Φωτεινή

29

Τσιπουλάνη Κατερίνα

30

Φονικάκος Σταύρος

31

Χριστοδούλου Λαμπρινή

Αφιερώνω το κείμενο σ’ αυτούς τους υπέροχους ανθρώπους που βρέθηκαν μαζί στην Χάλκη αυτό το καλοκαίρι γιατί τους ένωσαν κοινοί σκοποί, γιατί ένοιωσαν μια μαγική αύρα να τους ενώνει : Η κοινή προσπάθεια κι η ανιδιοτελής προσφορά.

Εύχομαι να τους ενώνει η αρετή της φιλίας για πάντα και να είναι αυτό που θα τους θυμίζει τη Χάλκη, το ταξίδι και τον προορισμό.

Πόπη Δηλαβεράκη, γραμματέας του Συλλόγου

Αφήστε μια απάντηση